hội. Chính việc những công bố của nhà khoa học phải mang lại ảnh hưởng
cho xã hội đã phá hỏng tính khách quan của chúng.
Đến giờ chúng ta vẫn giả định rằng nhà khoa học xã hội dồn hết nỗ lực cho
chân lý, và không gì ngoài chân lý; nhưng nhà sử luận sẽ vạch cho ta thấy
những gì được mô tả đã gây khó khăn như thế nào cho lời giả định của
chúng ta. Bởi vì một khi những sự ưu tiên lựa chọn và những quyền lợi còn
ảnh hưởng đến các lý thuyết khoa học và các tiên đoán thì ta rất khó mong
đợi sẽ xác định hay né tránh được thái độ thiên vị. Do đó ta không nên ngạc
nhiên về việc ở các bộ môn khoa học xã hội hầu như không có gì giống với
sự truy tìm chân lý mang tính khách quan và lý tưởng thấy được ở vật lý
học. Chúng ta nên trông đợi tìm thấy ở các bộ môn khoa học xã hội tính đa
xu hướng mà chúng ta thấy được trong đời sống xã hội, ở đó các quan điểm
cũng nhiều như các quyền lợi. Một câu hỏi được đặt ra là liệu có phải luận
cứ mang tính sử luận nói trên sẽ dẫn đến một dạng tương đối luận cực đoan
cho rằng tính khách quan, và cả lý tưởng về chân lý, đều hoàn toàn không
thể áp dụng được trong các bộ môn khoa học xã hội hay không, nơi chỉ có
những thành công - những thành công về mặt chính trị - là mang tính quyết
định.
Để minh họa cho những luận cứ như vậy, nhà sử luận tất sẽ chỉ ra rằng bất
cứ khi nào thấy có một xu hướng cố hữu nhất định trong một giai đoạn phát
triển của xã hội, ta đều có thể hy vọng tìm ra những lý thuyết xã hội học
ảnh hưởng đến sự phát triển đó. Có thể coi khoa học xã hội như một bà đỡ
giúp sức cho sự ra đời của những giai đoạn xã hội mới; nhưng khi nằm
trong tay của những quyền lợi bảo thủ, nó lại cũng có thể được sử dụng để
trì hoãn những biến đổi đang sắp xảy ra.
Một quan niệm như vậy có thể giúp mở ra khả năng phân tích và cắt nghĩa
những khác biệt giữa nhiều học thuyết và trường phái xã hội học khác nhau,
hoặc bằng việc xem xét chúng trong mối tương quan với những ưu tiên lựa
chọn và những quyền lợi đang chiếm ưu thế trong một giai đoạn lịch sử
nhất định (một cách tiếp cận đôi khi được gọi là cách tiếp cận theo “thuyết
sử quan” [historism], và không nên nhầm lẫn nó với cái tôi gọi là “thuyết sử
