loại ngôn từ như vậy. Với những loại tiên đoán vừa được mô tả, tức là
những tiên đoán dài hạn những tính thiếu chuẩn xác được bù đắp bởi phạm
vi và ý nghĩa của chúng, tôi thiết nghĩ nên gọi chúng là “những tiên đoán
trên quy mô lớn” hay “những dự báo trên quy mô lớn”. Theo thuyết sử luận,
xã hội học cần nỗ lực tìm tòi nhằm vào những tiên đoán loại này.
Trong một số bộ môn khoa học, những dự báo trên quy mô lớn như vậy -
những dự báo dài hạn trên diện rộng và có thể thiếu chuẩn xác - chắc chắn
có khả năng được thực hiện thành công. Trong lĩnh vực thiên văn học ta có
thể tìm thấy nhiều ví dụ về những tiên đoán trên quy mô lớn có tầm quan
trọng và đã thực sự thành công. Chẳng hạn như việc tiên đoán hoạt động
của vết đen trên Mặt Trời dựa vào các định luật tuần hoàn (có ý nghĩa đối
với sự biến đổi khí hậu), hoặc việc tiên đoán sự thay đổi mức độ ion hóa
theo ngày và theo mùa của lớp vỏ khí quyển (có ý nghĩa đối với vô tuyến
viễn thông). Những tiên đoán như vậy xem ra không khác mấy với những
tiên đoán về nhật thực khi bàn đến một tương lai khá xa, nhưng chúng khác
với những tiên đoán loại này ở chỗ thường chúng chỉ mang tính thống kê và
đều thiếu chính xác về chi tiết, thời điểm và những nét đặc trưng khác. Bản
thân những tiên đoán trên quy mô lớn không phải là không khả thi; và nếu
như các bộ môn khoa học xã hội không có khả năng đưa ra những tiên đoán
dài hạn thực sự thì rõ ràng những tiên đoán đó chính là những tiên đoán vừa
được ta mô tả như những dự báo trên quy mô lớn. Mặt khác, theo như cách
trình bày của chúng ta về những luận thuyết phản tự nhiên luận của chủ
thuyết sử luận, những tiên đoán ngắn hạn trong khoa học xã hội luôn vướng
phải những bất cập đáng kể. Sự thiếu chính xác có ảnh hưởng lớn đến
chúng, vì theo đúng với tính chất tự nhiên, do bị khuôn vào những giai đoạn
ngắn ngủi, chúng chỉ có thể dự báo những chi tiết, những nét đặc trưng vụn
vặt của xã hội. Một tiên đoán mang tính chi tiết mà lại thiếu chính xác về
mặt chi tiết thì chẳng mang lại lợi ích gì. Do đó, theo thuyết sử luận, nếu
những tiên đoán xã hội vẫn còn quan trọng đối với chúng ta thì những dự
báo trên quy mô lớn (đồng thời cũng chính là những dự báo dài hạn) không
những hấp dẫn hơn cả mà còn là những dự báo duy nhất đáng theo đuổi.
