Kế hoạch của bộ chỉ huy Đức đối với mùa hè năm 1942, như chỉ thị số
41 ngày 5 tháng Tư cho thấy, là “giành lại quyền chủ động” đã bị mất vì
thất bại ở ngoại vi Mát-xcơ-va, “tiêu diệt hoàn toàn sinh lực còn lại của
Liên Xô, đoạt của bọn Nga thật nhiều trung tâm kinh tế - quân sự”.
Song, bộ chỉ huy Đức lúc bấy giờ không thể triển khai tiến công trên tất
cả các hướng chiến lược của mặt trận Xô - Đức như hồi mùa hè năm 1941.
Chúng không đủ khả năng tiến công trên một trận tuyến rộng lớn. Vì thế,
địch đã quyết định thực hiện kế hoạch dự định bằng cách tiến hành những
chiến dịch tiến công liên tiếp tùy theo lực lượng chúng có và tùy sự diễn
biến của tình hình.
Kế hoạch dự kiến trước tiên là tập trung tất cả lực lượng sẵn có để tiến
hành chiến dịch chủ yếu ở khu vực phía Nam mặt trận, nhằm mục đích tiêu
diệt bộ đội Liên Xô ở phía Tây sông Đôn và sau đó chiếm vùng dầu lửa
Cáp-ca-dơ và các đèo đi qua dãy núi Cáp-ca-dơ. Bọn Hít-le hy vọng rằng
sau khi tiến được vào Cáp-ca-dơ thì chúng sẽ lôi kéo Thổ Nhĩ Kỳ vốn có
thái độ láng giềng hoàn toàn không tốt đối với Liên Xô, vào chiến tranh
theo Đức, và cũng nhằm chuẩn bị tràn vào Cận Đông.
Như vậy, mục tiêu của “chiến dịch chủ yếu” là Cáp-ca-dơ. Để đảm bảo
an toàn cho cánh trái của những đơn vị dành cho mục tiêu này, chi viện cho
các đơn vị đó tiến nhanh về phía trước, bộ chỉ huy Đức đã quyết định công
kích trên hướng Xta-lin-grát. Trong chỉ thị số 41 nói trên của bọn chỉ huy
quân sự Hít-le có nêu rõ sự cần thiết phải cố gắng tiến đến Xta-lin-grát hoặc
ít ra cũng dùng trọng pháo khống chế nó, làm cho nó mất ý nghĩa là một
trung tâm công nghiệp chiến tranh và một đầu mối giao thông.
Như vậy, kế hoạch của chúng coi hướng này là phụ. Nhưng về sau, trái
với sự tính toán và ý muốn của các nhà chiến lược quốc xã, hướng này đã từ
một hướng phụ biên thành hướng quyết định trong cuộc giao tranh trên toàn
mặt trận Xô - Đức.
