Giữa tháng Bảy, bộ đội Phương diện quân Xta-lin-grát triển khai phòng
ngự: tập đoàn quân 63 ở dọc tả ngạn sông Đôn từ Páp-lốp-xcơ đến Xê-ra-
phi-mô-vích; tập đoàn quân 21 từ Xê-ra-phi-mô-vích đến Cli-ốt-xcai-a; tập
đoàn quân 62 ở phía Tây sông Đôn tại khúc cong lớn của nó trên một trận
tuyến kéo dài 100 ki-lô-mét từ Cli-ốt-xcai-a đến Xu-rô-vi-ki-nô. Các đơn vị
thuộc tập đoàn quân 64 được chuyển cấp tốc bằng đường xe lửa từ vùng
Tu-la đang tiến đến tuyến từ Xu-rô-vi-ki-nô đến Véc-khơ-ne - Cuốc-mô-i-
ác-xcai-a, đại thể dọc theo đường kinh tuyến thắng từ Bắc xuống Nam.
Tiếp theo, dọc sông Đôn có tập đoàn quân 51 thuộc Phương diện quân
Nam; tập đoàn quân này từ ngày 28 tháng Bảy đã phối thuộc Phương diện
quân Bắc Cáp-ca-dơ. Như thế là thực tế Bộ Tổng tư lệnh tối cao đã phải
thành lập một mặt trận mới trên địa bàn dài 500 ki-lô-mét từ Páp-lốp-xcơ
đến Véc-khơ-ne - Cuôc-mô-i-ác-xcai-a để chặn địch lại và bảo vệ hướng
Xta-lin-grát. Để làm việc này, Bộ Tổng tư lệnh tối cao đã phải huy động
một bộ phận đáng kể của lực lượng dự bị chiến lược đã được chuẩn bị cho
cuộc tiến công mùa hè.
Bộ Tổng tham mưu và Đại bản doanh chủ trương tổ chức tác chiến
phòng ngự cho bộ đội Liên Xô thành một cuộc phòng ngự chiến lược, nhằm
bé gãy cuộc “tổng” tiến công mới của quân đội Hít-le.
Các trận đánh phòng ngự ở xa trên các tuyến vào Xta-lin-grát đã bắt đầu
ngay từ ngày 17 tháng Bảy với sự đụng độ giữa tập đoàn quân 62 của ta với
các đơn vị của tập đoàn quân 6 của Đức trên sông Tsi-rơ. Sau một trận đánh
kịch liệt, những đơn vị đi đầu của tập đoàn quân 62 buộc phải rút về tuyến
phòng ngự chính do chủ lực của tập đoàn quân đóng giữ. Mọi cố gắng của
quân Đức đột phá phòng ngự của ta trong hành tiến cho đến ngày 23 tháng
Bảy đều bị bẻ gãy.
Trong lúc đó các đơn vị lẻ tẻ của các tập đoàn quân 38 và 28 bị thua
trận ở Đông U-crai-na và vùng ven sông Đôn rút lui về qua trận địa phòng
ngự của tập đoàn quân 62. Đại bản doanh quyết định, trên cơ sở các tập
