Trong số các nước phương Đông, Nguyễn Phúc Nguyên đặc biệt quan
tâm đến Nhật Bản. Ông thậm chí còn cho con gái sang làm dâu một gia đình
thương nhân Nhật Bản ở Nagasaki để thắt chặt quan hệ với giới đại thương
Nhật. Người con rể của ông là Araki Sotaro thuộc dòng dõi samurai (võ sĩ
đạo) đã đi thuyền đến cảng Hội An vào năm 1619. Và quận chúa đã theo
chồng về Nagasaki, sống cuộc đời hạnh phúc, để lại dấu ấn tốt đẹp trên đất
Phù Tang...
Các thương nhân người Nhật đem tới Hội An đồ đồng, tiền đồng, sắt, đồ
gia dụng và mua về đường, tơ lụa, trầm hương... Phố Nhật Bản ở Hội An
được hình thành và phát triển cực thịnh trong nửa đầu thế kỉ 17, gồm những
ngôi nhà kết cấu toàn bằng gỗ hai, ba tầng. Năm 1651, thuyền trưởng Hà
Lan Delft Haven ghi lại rằng Hội An còn có một “khu Nhật” khác nữa với
khoảng 60 căn nhà dọc bờ sông, xây bằng đá để tránh hỏa hoạn, nằm sát
vách nhau.
Không phân biệt đối xử, Nguyễn Phúc Nguyên đã cho mở rộng thương
cảng Hội An để đón tất cả các thuyền buôn Nhật Bản, Trung Quốc, Xiêm La
và các nước khác. Giáo sĩ dòng Tên người Ý là Christoforo Borri nhận xét:
“Chúa Đàng Trong không đóng cửa trước một quốc gia nào, ngài để cho tự
do và mở cửa cho tất cả người ngoại quốc, người Hà Lan cũng tới như
những người khác, cùng với tàu chở rất nhiều hàng hoá của họ.”
Nhà sư Thích Đại Sán từ Quảng Đông đến Hội An sau này (1695) cũng
mô tả trong sách Hải ngoại kỉ sự: “Hội An là một mã đầu lớn, nơi tụ họp
của khách buôn các nước... Hai bên đường nhà cửa san sát, chủ phố hầu hết
là người Phúc Kiến.”
Thương cảng Hội An thể hiện sự phát triển vượt trội, một hiện tượng kinh
tế - xã hội độc đáo chưa từng có trước đó cũng như không lặp lại ở bất cứ đô
thị nào trên đất Việt nhiều thế kỉ tiếp sau. Với vai trò là trung tâm liên vùng,
Hội An đã cùng với Goa (Ấn Độ), Ayuthaya (Thái Lan), Malacca
(Malaysia), Batavia (Indonesia), Lyzon (Philippines)... nối kết với Formosa
(Đài Loan), Ma Cao, Hạ Môn (Trung Quốc), Pusan (Hàn Quốc) tạo nên một
hệ thống thương mại hoàn chỉnh của châu Á.
