Ba anh em đều thông minh, nhưng tính nết mỗi người một khác: Nhạc tài
trí, giỏi thu phục lòng người nhưng giảo hoạt, đa nghi và dễ thoả mãn với
thành công. Huệ trung thực, quyết đoán, sống tình cảm, nhiều khát vọng và
đặc biệt có tài năng quân sự. Lữ hơi nhu nhược nhưng thành thực, chân
phương, không âm mưu, quỷ kế. Được thầy giỏi kèm cặp, ba anh em học
hành tấn tới, được mọi người coi là “Tây Sơn tam kiệt”.
Một hôm, Nguyễn Nhạc thấy một ông thầy Tàu cứ lảng vảng ở vùng núi
Tây Sơn, mang la bàn, giấy bút đi đo đo đạc đạc, ghi ghi chép chép... Cứ thế
phải đến hàng tháng trời rồi bỏ đi đâu cũng rất lâu. Khoảng một năm sau
mới thấy ông thầy quay trở lại, mang theo một cái tráp. Thì ra ông ta đã tìm
đuợc một huyệt đại phát ở đất Tây Sơn và trở về nước để đem xương cốt của
tổ tiên sang táng (chiếc tráp đó chính là để đựng xương cốt; thảo nào đi đâu
ông thầy cũng đeo kè kè bên mình!). Nhạc bèn đặt làm một cái tráp y hệt, để
xương của thân phụ vào sẵn. Một tối trời nhập nhoạng, ông thầy Tàu hì hục
đào huyệt – chắc là bấm được giờ tốt. Bỗng một con hổ lớn từ dưới hố nhảy
ra, gầm vang, chực vồ ông ta. Thầy hốt hoảng vứt cả tráp bỏ chạy. Lát sau
thấy im ắng, cho rằng cọp đã đi xa, thầy lại lén lút bới đất, vùi sâu chiếc tráp
xuống huyệt mộ rồi hí hửng về Tàu. Nào ngờ chiếc tráp đã bị đánh tráo và
con cọp chính là Nhạc đội lốt đóng giả. Từ đó, ba anh em Nhạc làm gì cũng
phát, đặc biệt được rất nhiều người tài tìm đến kết giao...
Tất nhiên, câu chuyện trên chỉ là truyền thuyết, nhưng cũng nhằm lí giải
vì sao từ một gia đình áo vải lại xuất hiện đồng thời những người xuất chúng
như ba anh em họ Nguyễn đất Tây Sơn!
Như nắm được thiên cơ, một hôm cụ giáo Hiến gọi cả ba anh em lại,
nghiêm trang nói:
- Thầy muốn nói với các anh: Gần đây lan truyền câu sấm “Tây khởi
nghĩa, Bắc thu công”. “Tây” chính là Tây Sơn ta đó. Lúc này là lúc kẻ anh
hùng lập nên nghiệp lớn. Các anh đều là người có chí khí, tài năng, nếu nắm
được thiên thời, địa lợi, nhân hoà thì sự thành công không mấy khó khăn.
Nay cơ nghiệp hai nhà Trịnh, Nguyễn đã suy tàn, mục ruỗng. Bốn phương
