Sự kiện lịch sử trọng đại đó xảy ra vào năm 1558: Họ Nguyễn bắt đầu lập
nghiệp và bành trướng ở phía Nam (sau gọi là Đàng Trong).
Đoàn thuyền của Nguyễn Hoàng từ ven biển rẽ vào Cửa Việt. Mọi người
dựng nhà như kiểu doanh trại ở tạm trên bãi cát Ái Tử thuộc huyện Đăng
Xương (nay là huyện Triệu Phong), Quảng Trị.
Thế nhưng trước đó, nhà Mạc đã sai Đô đốc Lập Bạo vào trấn thủ Thuận
Hoá, đóng doanh trại ở Khang Lộc. Được tin Đoan Quận công kéo quân
vào, Lập Bạo một mặt đem 60 chiến thuyền tiến thẳng vào Cửa Việt, một
mặt sai 1000 quân bộ theo đường Hồ Xá - Lãng Uyển đến đóng quân ở miếu
Thành Tương, hai gọng kìm vây Nguyễn Hoàng vào giữa. Nguy cơ bị tiêu
diệt đã rõ, Nguyễn Hoàng lo lắm, xem ra phen này khó thoát. Đêm nằm trằn
trọc không ngủ được, bỗng ông nghe ở phía sông sóng quẫy rất mạnh, âm
thanh khác thường. Nguyễn Hoàng khấn: “Sông nước này, nếu có hiển linh,
xin phù hộ cho đánh tan giặc, tôi sẽ xây miếu bốn mùa thờ cúng.” Thiếp đi,
ông mơ thấy một người đàn bà mặc áo xanh bước qua cửa, ghé tai ông mách
nước: “Dùng mĩ nhân kế, dụ Lập Bạo đến bãi cát mà giết, nguỵ đảng sẽ
tan.”
Sáng ra, Nguyễn Hoàng cho gọi một nàng hầu tên là Ngô Thị Ngọc Lâm,
vừa xinh đẹp, vừa có tài ứng biến đến bảo: “Nàng hãy vì nghiệp lớn, đóng
vai sứ giả đến gặp Quận Lập giúp ta, rồi dụ hắn đến bãi cát kia cho ta gặp
xin mở đường hoà hiếu.” Nàng Ngọc Lâm khóc lóc mãi rồi mới chịu mang
vàng bạc, kì nam sang trại địch xin ra mắt. Lập Bạo vừa thấy nàng liền
mắng phủ đầu:
- Chúa ngươi xảo trá, muốn sai sứ đàn bà đến thuyết khách ta đó chăng?
Ta không phải là phường Đổng Trác, Lã Bố đâu!
Nhưng vốn người hữu dũng vô mưu, lại hiếu sắc, Lập Bạo thấy nàng
Ngọc Lâm mười phần xinh đẹp, ăn nói nhỏ nhẹ có duyên thì dịu giọng liền.
Y nhận lễ vật, đuổi mấy người lính về, chỉ giữ “sứ giả” lại làm con tin rồi lả
lơi dắt nàng vào trướng.
Được mấy người lính về bẩm báo, Nguyễn Hoàng cả mừng, sai quân đến
bãi cát dựng nhà khách, đào hố ngầm bốn hướng rồi cho võ sĩ giắt dao ngắn
