Odysseus nhanh tay bịt miệng không để Menelaos và Diomedes đáp lời.
Khi cân đo thực tế đòi hỏi, Odysseus thác lời thật tài tình. Có lần trong khi
chuyện trò tỏ ý tán thưởng, Athena buông lời nhận định: “Ai gặp ngươi, dù
là thần linh, ắt phải thuộc hàng xảo trá, tinh ranh nhất đời mới hy vọng
tranh tài mánh lới. Thủ đoạn siêu việt, xảo diệu vô song, bởi thế ngươi
không muốn, dù ở trên quê hương, gạt bỏ mưu mẹo, chấm dứt chuyện tào
lao tự lòng ưa thích vô cùng” (13.291-295). Penelope khách quan nhận xét:
“Từ trước tới giờ, trong số khách lạ từ nơi xa xôi đến nhà này, tiện phụ chưa
thấy người nào suy tư chín chắn, nói năng ý nhị như quý khách” (19.350-
353). Và sau bao năm xa cách gặp lại lần đầu Penelope khẳng định: “Phu
quân trước sau là người sáng suốt, tinh tường” (23.209).
Mở đầu Odyssêy là bức tranh miêu tả Odysseus trở về sum họp gia đình sau
hai mươi năm lên đường chinh chiến. Ở nhà lúc này Penelope đã đi tới chỗ
thầm nhủ chắc hẳn chồng không còn nữa, chàng chết rồi, song không biết
chết ở đâu, cùng lúc nên thành thực nói cho Telemachos hay mình phải tái
giá, chấp nhận lấy chồng lần nữa, như vậy sẽ giải thoát con trai khỏi cảnh
nhìn đám cầu hôn bất trị chầu chực suốt ngày, của cải gia đình vô cớ đội
nón ra đi. Dẫu vậy vẫn chưa thể thuyết phục bản thân chọn một trong số,
đêm đến lên giường chờ giấc hết thổn thức đến nghẹn ngào, nàng thường
vừa âm thầm nức nở vừa im lặng tưởng nhớ người đàn ông không bao giờ
trở về hoặc một lời nhắn gửi. Trong số người buồn nhớ Odysseus biệt tăm
biệt tích, người cần Odysseus hơn hết là Telemachos. Mới lớn nghĩ tới bố,
con trai mơ tưởng người bố nổi tiếng lừng danh, nhắc tới thiên hạ hình dung
nhiều điều kỳ dị. Bây giờ dò hỏi tông tích con nghe người ta nói bố chết rồi,
chết âm thầm, chết bí hiểm, không để lại dấu vết, không để lại một lời nhắn
nhủ để tưởng nhớ, để xót thương. Rồi ra thay bố, con sẽ là cột trụ gia đình,
bảo vệ mẹ đẻ, trông nom tài sản, cai quản vương quốc. Nhưng con không
biết làm thế nào để xác định quyền uy đối với tình trạng hỗn loạn diễn ra
trong sảnh đường. Con cảm thấy tuyệt vọng, bản thân thấp kém so với
người bố tầm vóc hơn đời.
