Nguyễn Hiến Lê
Sử Trung Quốc
Chương 8 (7)
7. Trung Hoa bị xâu xé
8. Trung – Nhật chiến tranh.
9. Liệt cường qua phân Trung Quốc.
Người da trắng thấy họ ra uy lần nào là thắng lợi mỹ mãn lần đó, thắng lợi
một cách quá dễ dàng, nên họ càng hăng hái xâu xé anh “khổng lồ” da
vàng, một thị trường lớn hơn Ấn Độ, cả về diện tích, tài nguyên và dân số.
Rõ ra một cảnh thi đua. Mỗi nước nhắm trước một khu rồi cùng nhau “nhào
vô”. Họ ganh nhau, coi chừng nhau, dùng cả mọi cách, tìm mọi cơ hội để
bành trướng thế lực trên đất người Hán. Nhanh chân nhất vẫn là Anh và
Pháp. Họ làm việc rất có kế hoạch :kiếm những miếng lớn và dễ ăn nhất
cướp hốt các phiên thuộc của Trung Hoa. Chính sách phiên thuộc có từ đời
Chu. Vua Chu chỉ bắt các phiên thuộc triều cống mình, nhận mình là thiên
tử, thế thôi, không can thiệp vào nội chính của họ, bóc lột họ về kinh tế. Ma
trong việc triều cống thì Trung Hoa thường “hậu võng bạc lai” nghĩa là
không bắt phiên thuộc cống nhiều – mỗi sản phẩm một chút làm tượng
trưng thôi – mà tiếp đãi họ thì hậu hĩnh, nuôi cả phái đoàn có khi cả trăm
người hằng mấy tháng rồi khi họ về, lại tặng gấm vóc, vàng ngọc cho vua
của họ, và cả cho họ nữa. Vì vậy trên thực tế, các phiên thuộc không lợi gì
mấy cho Tàu. Cũng có thời Trung Hoa phái quan qua cai trị phiên thuộc và
bọn quan đó cũng biết đục khoét, nhưng so với bọn thực dân da trắng thì
còn kém xa; và nếu dân phiên thuộc cương quyết chống họ, khởi nghĩa đuổi
họ về, chém giết hàng vạn quân của họ, rồi lại xin thần phục thì vua họ
cũng bỏ qua.
Nhưng trong thời đại xâm lược chủ nghĩa đế quốc thì phiên thuộc rất có ích
về mặt quốc phòng và kinh tế, nên nước nào cũng lo bảo vệ. Trung Quốc đã
không bảo vệ được chính lãnh thổ của họ thì làm sao bảo vệ được cho
phiên thuộc, và các nước này nối tiếp nhau rơi vào tay các đế quốc da
trắng. Một số phiên thuộc ở Tấy Bắc đã rơi vào tay Nga rồi.
