Nguyễn Hiến Lê
Sử Trung Quốc
Chương 1
NHỮNG NĂM ĐẦU CỦA CHẾ ĐỘ CỘNG HÒA
A - Tôn Văn và cuộc cách mạng tiểu tư sản 1911 ( Tân Hợi )
Trong số các nhà cách mạng Trung Hoa , Tôn Văn là người đầu tiên biết
ngọai ngữ và đi nhiều nước nhất, từ Á qua Âu. Hai phần ba đời ông ở ngoại
quốc.
öng sanh năm 1889 ở huyện Hương Sơn, Quảng Đông, trong một gia đình
trung nông. Lớn lên ông có hai tên hiệu nữa : Trung Sơn và Dật Tiên
Ông học ở huyện tới 14 tuổi rồi xin phép cha mẹ qua quần đảo Hawaï (
thuộc Mỹ) ở với người anh cả lập nghiệp tại Honolulu. Ông vào học một
trường đạo ở Honolulu, bắt đdầu được biết các môn học phương Tây và
đạo Ki Tô.
Mới học được ba năm , ông anh đuổi về nước vì thấy ông mau mau Âu hóa
quá.. Nhưng ông không ở quê nhà được lâu vì ông báng bổ một vị thần của
làng. Cha ông cho ông qua Hương Cảng học y khoa. Trong thờI gian đó gia
đình ông cướI cho ông một thiếu nữ quê mùa (sau sanh được ba người con)
, và ông xin rửa tội, theo đạo Ki Tô.
Học hết ba năm, ông qua Hạ Môn ( Ma Cao) , muốn hành nghề, nhưng
không được vì ông chỉ có bằng cấp của Anh chứ không có bằng cấp của Bồ
đào Nha ( Ma Cao thuộc Bồ Đào Nha).
Ông phải lên Hoa Bắc và bắt đầu có tư tưởng chính trị: muốn cứu nước thì
phải lật đổ nhà Thanh, lập Dân Quốc
Năm 1894 ông lập Hưng Trung Hội, mới đầu chỉ có độ mười đồng chí.Năm
sau Thanh đình thua Nhật một cách nhục nhã, toàn dân phẩn uất , ông
thành một nhà cách mạng nhiệt tâm nhất , được một phú thương Mỹ hoá
Charles Jone Song ( Tống ) giúp. Ông họ Tống này có bốn người con , ba
gái , một trai (út) đều học ở Mỹ và theo đạo Tin Lành. Sau Tôn Văn cướ cô
lớn : Tống Khánh Linh; cô thứ nhì thành vợ Tưởng Giới Thạch; cô thứ ba
thành vợ Khổng Tường Hi ( cháu bảy mươi mấy đờI của Khổng Tử?)
