SỬ TRUNG QUỐC - Trang 433

Kiều.
Uông muốn gây một tiếng Vang lớn , tổ chức một cuộc ám sát bằng lựu đạn
viên phụ chính Thanh, Chưa kịp thi hành thì bị phát giác. Uông bị bắt giam.
Danh của Uông càng lên, Dó là vụ bạo động thứ tám.
Vụ khởi nghĩa thứ 9, năm 1907 ( trong khi Tôn ở Âu Châu, ) thành công
một chút. Nghĩa quân đánh Hà Khẩu, Mông Tự ( gần biên giớI Việt), thắng
được quân Thanh một trận nhỏ, rồI thiếu viện trợ phảI rút lui.
Vụ thứ 10, ở Quảng Châu, Tháng ba năm 1911, lực lượng đã khá mạnh,
đảng quyết định đánh lớn, lựa ở các lộ 500 cảm tử , hợp với tàn quân và
quân địa phương mà đảng đã cài thanh niên vào , thuyết phục được , giao
cho Hoàng Hưng điều khiển để đánh vào dinh Tổng đốc Quảng Đông; định
hể chiếm được Quảng Đông rồI, thì một mặt ti&ên lên Hồ Nam, Hồ Bắc,
một mặt tiến lên Giang Tây để đánh Nam Kinh. Không ngờ khí giớI va
quân cảm tử không cùng tới một lượt, chưa kịp thi hành kế hoạch thì bị tiết
lộ. Bọn người đánh vào dinh Tồng Đốc phải tuẫn mạn, sau tìm được 72 tử
thi đem chôn ở Hoàng Hoa Cương, một đồi ở Quảng Châu ( 1).
Vụ đó , nghĩa quân tuy thất bại nhưng cũng làm cho Thanh đình lo ngại,
đánh điện cho các tỉnh, bắt đề phòng nghiêm ngặt. Tổng Đốc Hồ Bắc ra sức
lùng bắt được nhiều đảng viên, lại có cả một danh sách nữa. Binh sĩ theo
cách mạng trong các doanh thấy nguy, phải làm liều, tấn công liền, không
đợi chỉ thị của đảng mà cũng chảng kịp chuẩn bị. Vậy mà lại thành công rất
dễ dàng không ngờ. Ngày 10- 10- 1911, bảy tháng sau vụ ở Quảng Châu,
họ nổi dậy, tự xưng là dân quân, vây đánh dinh Tồng Đốc. Viên Tổng Đốc
đem gia quyến xuống trốn trong một chiến hạm, viên Thống Chế cũng đào
tẩu. Dân quân lúc đó không có ai cầm đầu, nửa đêm xông vào nhà một viên
Đô Đốc , tên là Lê Nguyên Hồng, dí súng vào người, buộc phải lãnh đạo
họ. Lê tính tình vui vẻ, thân mật, hiền từ, nên được lòng quân lính, ông
miễn cưỡng theo, còn mọi việc do “ dân quân “ quyết định lấy. Họ chiếm
được Võ Xương, rồi Hán Dương, Hán Khẩu, ba thị trấn sát nhau, trên bờ
sông Dương Tử, nơi trung tâm Trung Hoa, mà lại thủ phủ của tỉnh Hồ Bắc .
Xưởng binh công, nơi chế tạo binh khí vào tay họ. Lãnh sự các nước điều
động binh thuyền để tự vệ. Họ cho lãnh sự đoàn biết đại nghĩa của họ, yêu