SỬ TRUNG QUỐC - Trang 141

Hán; Quang Võ mưu mô gây sự bất hòa giữa hai bên.
Qua đời sau Minh đế làm tuyệt đường giao thông giữa Bắc và Nam Hung
Nô, rồi sai Đậu Cố đánh Bắc Hung Nô, chiếm đất làm đồn điền. Ông lại
phái Ban Siêu đi thông sứ các nước Tây Vực. Siêu cũng có óc mạo hiểm
như Trương Khiêm, đến nước Thiện Thiện (Chan Chan) thuyết phục vua
nước đó bỏ Hung Nô mà liên kết với Hán.
Mới đầu vua Thiện Thiện tiếp ông rất lễ độ, trong khi đó, một phái đoàn
của Hung Nô cũng tới, vua Thiện Thiện thay đổi thái độ, lơ là với phái
đoàn Hán. Ban Siêu cả gan dùng thuật vào hang cọp để bắt cọp con, nửa
đêm sai mười người núp sau nhà của phái đoàn Hung Nô, người nào cũng
cầm trống; còn hai mươi sáu người nữa, núp ở phía trước nhà, rồi một mình
ông tiến vào đốt nhà. Đêm đó có cơn dông, lửa bốc cao, bọn mười người
phía sau đập trống vang trời, phái đoàn Hung Nô hoảng hốt, chạy ra phía
trước, bị người Hán bắn chết một phần, phần còn lại chết cháy. Vua Thiện
Thiện thấy vậy, vội thề kết thân với Hán. Chưa thấy phái đoàn ngoại giao
nào dùng thuật kì dị như vậy.
Sau đó, Ban Siêu tới nước Vu Điền (Khetan) giết một mụ phù thủy quân sư
của nhà vua vì mụ dám nhục mạ sứ giả của nhà Hán, đòi sứ giả phải giết
một con ngựa vàng mõm đen rồi hai bên mới thương thuyết. Vua Vu Điền
thấy vậy cũng hoảng như vua Thiện Thiện và vội xin qui phục nhà Hán,
giết hết các sứ giả Hung Nô ở trong nước. Bọn đế quốc Trung Hoa thời đó
đâu có thua bọn đế quốc phương Tây thế kỉ XVIII và XIX.
Nhờ phương pháp đó mà Ban Siêu thành công mĩ mãn: Nam Hung Nô và
trên 50 nước nhỏ ở Tây Vực đều thông hiếu với nhà Hán. Còn Bắc Hung
Nô thì bị Đậu Hiến đánh đuổi qua phía Tây. Năm 69 tuổi, sau 30 năm hoạt
động ở Tây Vực, Siêu về nước, nghỉ được một năm rồi chết năm 102 (đời
Hòa đế).
Nhà Hán còn giữ được uy quyền ở Tây Vực trong một thời gian nữa, rồi
khi suy nhược vì nạn ngoại thích và hoạn quan thì không kiểm soát được
miền đó nữa. Nhưng công của Võ đế, của những tướng như Hoắc Khứ
Bệnh, Đậu Cố, của những nhà thám hiểm như Trương Khiêm, Ban Siêu
không phải là vô ích. Nhờ ngững người đó mà Trung Hoa trong 300 năm đã