SỬ TRUNG QUỐC - Trang 152

Trong cuốn Lịch sử Phật giáo Trung Quốc (Vạn Hạnh, 1963), Thích Thanh
Kiểm chép lại bảy thuyết nhưng chỉ nhận có hai thuyết là đáng tin.
- Thời Hán Ai đế (-6 +1 T.L), một sứ giả nước Đại Nhục Chi tới Trung
Quốc, đem Phù đồ giáo, tức Phật giáo, truyền miệng cho Trần Cảnh Hiến;
- Rồi tới đời Minh đế, năm 67 T.L, nhà vua phái 18 người qua Tây Vực
thỉnh tượng Phật; nửa đường họ gặp hai vị tăng Ca Diếp Ma Đằng và Trúc
Pháp Lan tải kinh, tượng bằng ngựa trắng đi về phía Đông, bên mời chùa
Bạch Mã (Ngựa trắng) để thờ Phật và dịch kinh điển.
Thuyết sau phổ thông nhất, được coi là thuyết công truyền.
Ca Diếp Ma Đằng và Trúc Pháp Lan phiên dịch được bộ kinh đầu tiên, kinh
“Tứ thập nhị chương”. Riêng Trúc Pháp Lan dịch thêm được năm bộ kinh
nữa.
Sau đó một vị thái tử xứ An Tức (Parthia) là An Thế Cao tới Lạc Dương,
hợp tác với Nghiêm Phật Điêu dịch nhiều bộ kinh ra chữ Hán, nhưng công
việc vẫn chưa có hệ thống gì cả.
Tới cuối đời Hậu Hán, Phật giáo đã lan tràn trong dân gian và đời Hiến Đế
đã có một tự viện lớn để thờ Phật, số người đến lễ bái đã trên một vạn.
Có điều đáng để ý là đạo Phật khi mới vào Trung Quốc thì các tín đổ Đạo
giáo (cả phái đan đỉnh lẫn phái phù lục) đều thấy ngay nó hợp với họ; mà
các nhà sư cũng thấy các tín đồ Đạo giáo như là anh em của mình, còn các
kẻ sĩ đạo Khổng xa với họ quá. Thực ra, Phật và Đạo khác hẳn nhau: Phật
giáo không nhận cái Ngã (ta) là thực, Đạo trái lại; Phật tìm sự giải thoát ở
Niết Bàn, Đạo tìm sự trường sinh; nhưng cả hai tôn giáo đó có những điểm
giống nhau: thờ phượng, trầm tư, luyện hơi thở, kiêng một số thức ăn...;
nhất là có truyền thuyết Lão Tử về già qua phương Tây, mà đạo Phật cũng
ở phương Tây, cho nên tín đồ Đạo giáo cho rằng Phật với Lão là một.
Do đó những người Hán đầu tiên theo đạo Phật phần nhiều là đã theo Đạo
giáo, và những nhà sư phương Tây qua muốn dịch kinh Phật, dùng ngay
một số từ ngữ trong Đạo đức kinh, qua các đời sau họ mới thấy sai mà sửa
lại.

2. Văn học