SỬ TRUNG QUỐC - Trang 24

nhiêu tuổi, Thuấn bao nhiêu tuổi? Có lẽ Thuấn là thủ lĩnh nhiều bộ lạc
khác, sau chiếm được đất đai của Nghiêu, rồi thay Nghiêu mà làm “thiên
tử”.
Khổng Tử sống cách đời Nghiêu khoảng 1.800 năm và thời Nghiêu, Thuấn
chưa có tín sử, chưa có chữ viết thì muốn tô điểm cho Nghiêu, Thuấn ra sao
cũng được.
Điều có thể tin được là hai thủ lĩn đó là người có tài, có uy tín và dân chúng
ở thời chế độ thị tộc, chế độ công hữu nguyên thủy đó tuy không văn minh
nhưng không nghèo đói, mà được an nhàn.
*
Thuấn nhường ngôi cho Vũ (- 2.205 – 2.197) cũng gọi là Đại Vũ hay Hạ
Vũ (vì Vũ là thủy tổ nhà Hạ). Vũ vốn là bề tôi của Thuấn, có công trị thủy.
Tương truyền thời đó Trung Hoa bị một trận đại hồng thủy, và Mạnh tử
trong chương Đằng Văn Công, thượng, bài 4, bảo Vũ đào chín con sông,
vét bốn con sông khác cho nước chảy ra biển, luôn tám năm mới xong, ba
lần đi qua nhà mình mà không vào.
Thời đó đâu có đủ dân, đủ khí cụ làm công việc thủy lợi vĩ đại như vậy, bất
quá Vũ chỉ “sửa sang ngòi lạch” như Khổng Tử nói trong bài VIII-21(Luận
Ngữ) để bớt úng thủy thôi. Nhưng Khổng Tử cũng khen Vũ lắm, bảo không
chê Vũ vào đâu được vì Vũ sống đạm bạc mà cúng tế quỷ thần thì trọng
hậu (ta nên hiểu là đời sống thời đó còn chất phác, và rất tin quỷ thần).
Khi chết, Vũ không truyền ngôi cho người hiền mà truyền ngôi cho con là
Khải. Mạnh tử trong chương Vạn Chương, thượng, bài 4, bảo không phải
vậy; thực ra Vũ truyền ngôi cho một bầy tôi mà ông cho là hiền, tức ông
Ích, nhưng Ích không nhận, nhường ngôi lại cho con ông Vũ là Khải, mà đi
ở ẩn tại chân núi Kỳ Sơn; chư hầu và bách tính đều ca ngơi Khải chứ không
ca ngợi Ích, như vậy là lòng dân đều hướng về Khải, mà ý dân là ý trời, trời
cho Khải được làm vua, chứ không phải vua Vũ cho.
Khổng Tử không hề nói như vậy. Sự thực ở Trung Hoa lúc đó chế độ thị tộc
bắt đầu chuyển biến, không còn bầu thủ lĩnh nữa, mà ngôi thủ lĩnh truyền
cho con hoặc cho em được khoảng 440 năm (- 2205 - 1766), tới vua Kiệt,
18 đời sau thì mất nước.