SỬ TRUNG QUỐC - Trang 266

rằng trước kia Tống giúp Kim diệt Liêu, sau bị Kim phản, trở lại hại Tống.
Lần này cũng vậy, Tống giúp Mông Cổ diệt Kim (vua Kim phải tự ải - có
sách nói nhảy vào lửa chết năm 1234) rồi cũng bị Mông Cổ phản trở lại hại
Tống.
Kim làm chủ miền Bắc 120 năm, khi bị diệt, xin Mông Cổ trở về Mãn
Châu sống đời du mục trở lại dưới quyền của Mông Cổ và tới thế kỷ XVI,
họ mới trở lại làm chủ Trung Quốc, với tên Mãn Thanh.
Sau đó Oa Hoạt Đài đánh Cao Li ở phía Đông, Hốt Tất Liệt đánh Vân
Nam, Thổ Phồn, Nam Chiếu ở phía Tây và Nam.
Năm 1260 Hốt Tất Liệt lên ngôi, tức vua Thế Tổ nhà Nguyên, năm 1264
dời đô từ Karakorum lại Yên Kinh (Bắc Kinh), năm 1268 vây Tương
Dương, Tương Dương cố thủ 5 năm rồi mất (1273). Thế của Tống lúc này
rất nguy. Đầu đời Cung đế, năm 1275 Mông Cổ đem quân theo Giang
Đông tiến xuống, thừa tướng Tống là Giả Tự Đạo sai hai viên tướng đốc
suất 13 vạn tinh binh, 2500 thuyền chiến cự địch, nhưng chưa xáp chiến
quân Tống đã vỡ, Tống mất liên tiếp các đất Lưỡng Bồ, Kiến Khang, Trấn
Giang, Thái Bình, Dương Châu, rồi Lâm An bị bức. Cung đế chiêu mộ
quân cần vương. Văn Thiên Tường và Trương Thế Kiệt hưởng ứng, bàn kế
chặn địch, nhưng tể tướng là Trần Nghi Trung chỉ muốn hoà, ba lần sai sứ
xin nhường đất để Mông Cổ lui binh, lần cuối cùng chỉ xin giữ một tiểu
quốc để tế tự, mà cũng bị cự tuyệt. Triều đình khiếp nhược như vậy mà dân
chúng thì quyết chiến. Theo Will Durant trong sách đã dẫn, thì ở "Juining-
fu" một vị thủ lãnh cố cầm cự cho đến khi tất cả những người già cả, các
người tàn tật bị người trong thành ăn thịt hết, còn các người khoẻ mạnh thì
chết vì chiến tranh hết, chỉ còn lại đàn bà để giữ thành, lúc đó ông mới cho
nỗi lửa đốt thành và ông chết thiêu trong dinh của ông.
(1) có sách ghi là A Hoạt Đài
Tống vong tam kiệt
Quân Mông Cổ vào được Lâm An, bắt được Cung đế, thái hậu và mấy ngàn
người đưa lên phương Bắc (1276)
Bọn di thần là Lục Tú Phu (tể tướng), Trương Thế Kiệt tôn vua Đoan Tôn
lên ngôi, đưa xuống Phúc Kiến. Văn Thiên Tường đốc suất nghĩa quân