SỬ TRUNG QUỐC - Trang 296

ham, nó gây sự tranh giành, gây bè phái, ám sát, thoán đoạt, rồi xa hoa ,
dâm dật, đủ những cái tệ của chế độ quân chủ phương Đông. Coi qua bảng
năm vua kế tiếp, ta thấy triều đại của họ sao mà ngắn ngủi! Chỉ trong 25
năm mà ngai vàng , thay chủ tới 5 lần, đa số chỉ giữ ngôi được 3, 4 năm,
không ông nào thọ quá 35 tuổi. Là vì họ mới lên ngôi , đã có người, có phe
âm mưu lật họ. Có bao nhiêu ông bất đắc kỳ tử, tôi không biết. Nhưng triều
thần, hoàng tộc chắc chắn là chia bè đảng thanh toán lẫn nhau rất hăng.
Những ông vua được quyền thần ủng hộ, đưa lên ngôi, không chắc chắn là
có tài , mà chắc chắn là không có quyền. Kẻ đưa họ lên, tất là cậy công mà
chuyên quyền, họ thành ra bù nhìn hết. Tới khi họ bị lật, bị giết thì phe lật,
giết họ phải giết luôn phe đã lập họ. Như vậy liên tiếp một phần tư thế kỷ,
triều đình Nguyên tất hóa ra vô tổ chức, bất lực , hiệu lệnh ban ra, địa
phương không nghe , và hiệu lệnh của vua này mâu thuẩn với vua trước, cứ
thay đổi như chong chóng , biết theo ai, theo ai cũng có thể mang họa,
chẳng theo ai cả là hơn hết. Sử gia Trung Hoa chép về thời đó bảo : " Hiệu
lệnh bất thường, như trò con n ít ", nha thự tạp loạn". " việc không qui nhất
" sau cùng cái tới mức " mỗi nhà - gia đình đại thần - tự làm chính trị, mỗi
người tự coi là Quốc Gia " ( Nguyên sử ký sự bán mạt của Trần Bang
Chiêm). Mấy hàng đó đáng cho chúng ta suy nghĩ
Tới đời vua cuối cùng là Thuận Đế, tình thế còn tệ hại hơn nữa. Ông ta giỏi
chữ Hán. Hán hoá rồi - nhưng nhu nhược, dâm dục và rất mê tín, hoàn toàn
bị một bọn Lạt ma đồi trụy sai khiến, nhồi như nhồi bột, tin bùa phép của
bọn phù thủy và dùng những thuật rất tởm về phòng khuê để tìm khoái lạc
và hy vọng trường thọ. Ông ta sai cất một cái phòng gọi là phòng vô tội "
Chambre de l Innocence - Tsui Chi dịch) trong đó ông ta tha hồ hành hạ
bọn cung nữ. Các quý phi của ông ta phải khỏa thân múa " Khúc Quỷ nhà
Trời " (Danse des diables célestes ) mà nội cái tên cũng đủ cho ta tưởng
tượng nó ra sao rồi. Các Lạt Ma mà ông tin hơn các thượng thư, dĩ nhiên
cũng có mỗi người một " hậu cung "riêng.
Vua quan như vậy, còn bọn quân lính Mông Cổ ra sao? Họ cũng Hán hóa,
nghĩa là mất hết cái vũ dũng truyền thống mà hóa ra nhút nhát, ngại khó
nhọc, ngại chiến đấu, cũng chỉ ham hưởng lạc, tới nỗi một miền nọ có một