SỬ TRUNG QUỐC - Trang 364

Một nhược điểm nữa của ông là hồi 65 tuổi ông qúa tin cậy một tên vệ úy,
25 tuổi gần như vô học, chịu ảnh hưởng tai hại của hắn. Hắn tên là Hòa
Thân được ông phong làm Đại Học sĩ kiêm Lại Bộ Thượng thư gần như Tể
tướng (đời Thanh không dùng tể tướng, cũng chuyên chế như đời Minh).
Thông minh, khôn khéo mưu mô hay điểm chỉ, hắn nắm được hết chức vụ
lớn trong triều, có con gái đính hôn với một hoàng tử, nên hắn nói cái gì
Càn Long cũng nghe, triều thần ai cũng sợ hắn. Bọn tay chân của hắn ở
triều đình và khắp các tỉnh mua quan bán chức, cướp bóc dân chúng, đem
về dâng hắn. Hắn xây cất dinh thự cao đẹp hơn cung điện của vua, chứa
nhiều bảo vật hơnkho của vua nữa.
Càn Long vừa nắm xuống, chưa kịp chôn thì Gia Khánh kế vị, bắt giam hắn
liền, tịch thu gia sản, xử hắn tội giảo (thắt cổ), hắn thản nhiên can đảm nhận
hết tội, còn bảo sẽ được xuống hoàng tuyền thờ chủ cũ nữa. Nhưng hắn chỉ
khai một phần gia sản (67 triệu lạng bạc, 27.000 lạng vàng, 456 hồng ngọc,
113 lam ngọc, 56 chuỗi ngọc trai (thực ra là 200)). Bị tra hắn mới khai chỗ
chôn giấu, cuối cùng gia sản hắn là 900 triệu lạng bạc, ấy là chưa kể hằng
ngàn bảo vật lặt vặt khác như chén đĩa, áo dã lông, đồ đạc…; 23 tiệm cầm
đồ và 13 tiệm bán đồ cổ để các em hắn đứng tên.
Thời đó mà có được một gia sản như vậy (có người bảo vua Louis XIV
cũng không bằng) thì thật là không tượng nổi.
Sự thối nát, tham nhũng của quan lại Trung Hoa đến đời Thanh đạt đến kỉ
lục, nó đánh dấu sự suy sụp sắp tới của chế độ quân chủ.
Tại Sao Mãn Thanh thành công
Phải nhận rằng thực dân Mãn Châu đã thành công lớn. Trong lịch sử thế
giới, không hề có một trường hợp nào như vây; một dân tộc chiếm được
non sông một dân tộc khác đất rộng và dân đông ít nhất gấp 50 lần dân tộc
mình, văn hóa vào bực thầy mình, làm chủ trên hai trăm rưỡi năm, giúp dân
tộc đó phát triển thêm về lãnh thổ, văn hóa, thực dân tài giỏi nhất của
phương Tây, dân tộc Anh, cũng không so sánh được. Bị mang cái ách đó,
nhiều học giả Trung Hoa cho là nhục nhã và tìm xem nguyên nhân tại đâu.
Một số cho rằng người Mãn Châu cũng như người Mông Cổ, một số “rợ”
khác ở Trung Á, Đông Á, cùng một giống người Hán, mà kém văn minh,