SỬ TRUNG QUỐC - Trang 381

Minh. Mới đầu nhập cảng rất ít, người ta dùng nó làm một vị thuốc, gọi nó
là “phúc thọ cao”; vỏ của nó gọi là túc xác (vỏ thẩu) dùng làm thuốc ngủ,
làm dịu cơn đau… Từ thế kỷ XVI, người Trung Hoa mới dùng ống tẩu để
hút, nhưng chỉ bọn nhà giàu có mới tìm cái thú đó. Qua thế kỷ XVII, công
ti Đông Ấn của Anh bắt đầu sản xuất nhiều và nhập cảng ồ ạt vô Trung
Hoa, từ đó, Trung Hoa nổi tiếng là nước có nhiều người nghiện nha phiến
nhất thếgiới.
Năm 1830, họ có từ hai tới 10 triệu người nghiện. Năm 1838 anh chở vô
40.000 thùng nha phiến, mỗi thùng non 70 kí lô giá từ một đến hai ngàn
đồng bạc Mễ Tây Cơ (Mexique)
Vua Gia Khánh và Đạo Quang nhiều lần ra lệnh cấm hút thuốc nha phiến vì
nha phiến làm cho kinh tế khốn đốn (riêng Quảng Châu năm 1898 số thuốc
phiện nhập cảng đã làm cho Trung Hoa thiệt mất 30 triệu lạng bạc), mà số
nghiện bị nhiễm độc, hóa ra vô dụng mỗi ngày một tăng một cách đáng
ngại.
3. Thái Bình Thiên Quốc
Vì dân mất lòng tin ở Thanh đình, có ác cảm với họ, khinh họ nữa, nên
nhiều hội bí mật nổi lên hiệu triệu dân chúng để phản Thanh.
Đời Gia Khánh bị loạn Bạch Liên giáo, Bát quái giáo, đời Đạo Quang kế
tiếp (1821 – 1850) bị loạn Thái Bình thiên quốc lớn hơn nhiều, lớn nhất từ
thời Hán, suýt lật đổ được nhà Thanh. Các lần trước, phong trào lãnh tụ của
phong trào là người theo đạo Ki Tô giáo, Hồng Tú Toàn, sinh năm 1812 ở
Quảng Đông, nơi tiếp xúc với các nước Âu châu sớm hơn hết.
Gia đình thuộc hạng trung nông, nên ông được học. Theo Vương Nghi
trong Trung Quốc cận đại sử thì bảy tuổi, Hồng đã học hết Tứ thư và Ngũ
Kinh (!) mười tám tuổi đã làm thầy đồ, nhưng tời ba mươi tuổi, thi hương ở
Quảng Đông 3 lần rớt cả ba, ông ta phẫn uất, phát sốt, miệng nói bậy bạ,
sinh ra ảo giác, thấy mình được lên thiên đình. Thượng Đế phong vương
cho. Ba bốn ngày sau nhiệt độ lui, tỉnh táo lại, tự cho mình có chân mệnh
thiên tử, từ đó nuôi chí lớn cứu đời, tính tình thay đổi, nghiêm trang, hòa
nhã, được người trong làng kính nể. Ăn nói hoạt bát hơn.
Ông thường tiếp xúc với một số giáo sĩ Tin Lành ở Quảng Châu, thích Cựu