SỬ TRUNG QUỐC - Trang 418

Nó đưa Nhật lên hàng liệt cường, Nhật thành một đế quốc có được ba đất
thực dân: Đài Loan, Triều Tiên, Nam Mãn.
Ảnh hưởng của nó đối với Á Đông cực lớn. Nó làm ngưng trong một thời
gian sự bành trướng của Nga ở Trung Hoa; Á Châu bắt đầu phục sinh là
nhờ nó. Toàn cõi Á Châu khi nghe tin khổng lồ Nga “con gấu trắng Bắc
Cực” bị “chú lùn da vàng” hạ thì nhảy múa, reo hò như chính mình đã
thắng trận. Người Á có cảm tình ngay với Nhật vì Nhật đã rửa cái nhục
chung của giống da vàng. Trung Hoa mong lật đổ gấp nhà Thanh để duy
tân như Nhật; Ấn Độ, Việt Nam, Miến Điện, Mã Lai… đều mơ tưởng độc
lập và hai tên Minh Trị Thiên Hoàng, Y Đằng Bác Vân vang lên trong
miệng các nhà ái quốc. Người ta mong nhờ Nhật giúp để đuổi người Âu ra
khỏi nước, người ta đổ xô nhau qua Nhật học. Và người Nhật tỏ ra kiêu
căng, nuôi cái mộng là bá chủ Đông Á. Đảo Sakhaline, Triều Tiên, quần
đảo Lưu Cầu, đảo Đài Loan thì chỉ là bước đầu, là cái vòng trong, phải mở
thêm một vòng ngoài nữa gồm quần đảo Marianmes, Phi Luật Tân, Mãn
Châu, Đông Trung Hoa, Sibére, sau cùng là vong thứ ba rộng hơn gồm trọn
Trung Hoa, Việt Nam, Thái Lan, Mã Lai… Toàn da vàng mà Nhật làm chủ,
sẽ cung cấp thực phẩm cho người Nhật, tài nguyền sản vật cho người Nhật,
sẽ là một thị trường tiêu thụ các sản phẩm kỹ nghệ của Nhật. Mộng đó họ
sẽ thực hiện lần lần từng bước và tin sẽ thực hiện được.