2- Tưởng làm Tổng tư lệnh đem quân Bắc phạt
Đầu năm 1926, thực hành di chúc của Tôn Văn, các đồng chí mở Quốc dân
đại hội ở Quảng Châu, bầu 16 ủy viên, Uông Triệu Minh tức Uông Tính Vệ
làm chũ tịch, Hồ Hán Dân làm bộ trưởng Ngoại Giao.
Đảng chia làm hai phe: phe hữu của Hồ Hán dân đông hơn, hợp tác với
những ngườI theo cộng sản( số này rất ít, được Tôn Văn cho gia nhập Quốc
dân Đảng vơí tư cách cá nhân), nhưng không ưa họ; phe tả của Uông Tính
Vệ trái lạI có cảm tình vớI cộng sản. MớI đầu ngườI ta theo đường lối của
Tôn Văn cho nên tuy trong đảng có hai khuynh hướng mà vẫn là đoàn kết.
Quốc dân chính phủ thành lập rồI, việc đầu tiên là thống nhất quân sự: bỏ
tên “địa phương đi” mà gọi là “Quân Quốc dân cách mạng”
Ngay cuối năm 1925, hai đốc quân tỉnh Quảng Tây là Lý Tôn Nhân và
Bạch Sùng Hi đã theo cách mạng. Họ có tài và đức, biết thương dân, cần
kiệm, nên Quảng Tây là một trong mấy tỉnh nghèo nhất- Quế Lâm chỉ có
toàn núi đá lởm chởm như vịnh Hạ Long trên cạn mà lại yên ổn nhất,
không bị cướp phá, dân vui vẻ làm ăn, Bạch Sùng Hi cầm quân giỏi, Lý
Tôn Nhân cai trị giỏi, rất được dân chúng kính mến (1) Họ đứng về phe
cách mạng, làm cho uy thế phe này tăng lên; và đầu 1926, có thể nói rằng
miền Nam Trung Hoa không còn nạn quân phiệt nữa.
Tháng 6 năm 1926. Tưởng Giới Thạch được ủy viên hội đề cử làm Tổng tư
lệnh Quốc dân cách mạng quân. Tựu chức rồi, Tưởng liền ban lệnh động
viên và từ Quảng Châu đem quân dẹp các quân phiệt miền Bắc, trong sử
gọi là cuộc Bắc phạt.
Từ đây ngôi sao của Tưởng mỗi ngày mỗi rực rỡ, và lần đầu ông nắm được
vận mạng Trung Hoa trên hai chục năm. Trong hai năm đầu ( 1926- 1928)
ông vừa diệt quân phiệt ở Bắc, vừa triệt Cộng sản; từ năm 1928 đến 1936
ông vừa tiếp tục diệt Cộng sản vừa kiến thiết quốc gia. DướI đây tôi tách ba
việc đó ra, diệt quân phiệt, triệt Cộng, kiến thiết và xét riêng từng việc một.
- Bắc phạt, thống nhất quốc gia
Công việc này dể dàng nhất. Tưởng tới đâu thắng đấy, có người (
Dubarbier) gọi là một cuộc “ dạo mát quân sự” ( Promenade militaire). Dễ
dàng vì đạo quân của ông được huấn luyện theo Nga, có kỷ luật , có khí