Nghịch lý chủ nhà băng, và họ đã áp dụng nó vào một vấn đề sâu sắc hơn:
chúng ta nên kết bạn với ai? Họ cho rằng Nghịch lý chủ nhà băng “cũng
tương tự như một vấn đề nghiêm trọng mà tổ tiên chúng ta gặp phải trong
quá trình thích nghi với cuộc sống: lúc một người nguyên thủy cần được
giúp đỡ nhất cũng là lúc người đó có mức độ rủi ro cao, và vì thế không còn
đủ hấp dẫn để được trợ giúp”.
Nếu xem cuộc sống giống như một nền kinh tế và những nguồn lực là bất
cứ thứ gì chúng ta sẵn có để giúp đỡ người khác – đặc biệt bao gồm tình
bạn – theo logic của Nghịch lý chủ nhà băng, sẽ có những lựa chọn rất khó
khăn khi đánh giá mức độ tin cậy của những người chúng ta gặp. Theo
thuyết tiến hóa, lòng vị tha là vấn đề lớn hơn được đặt ra ở đây: tại sao tôi
phải hy sinh gene của tôi vì gene của người khác? Hoặc mang tính kỹ thuật
hơn, vị tha là hành động làm giảm khả năng sinh tồn của tôi đồng thời làm
tăng khả năng sinh tồn của người khác.
Các lý thuyết chuẩn mực cho rằng có hai con đường tiến hóa dẫn tới sự vị
tha: lựa chọn theo huyết thống (một giọt máu đào hơn ao nước lã) và vị tha
tương hỗ (có đi có lại). Giúp đỡ những người gần gũi thân thiết hoặc những
người sẽ đền đáp lòng vị tha của tôi nghĩa là tôi đang giúp chính mình. Vì
thế, sự lựa chọn sẽ hướng đến những người có xu hướng vị tha ở mức độ
nào đó. Bị giới hạn bởi các nguồn lực, chúng ta không thể giúp đỡ tất cả mà
phải đánh giá mức độ rủi ro của mỗi người, và sẽ có một số người ít rủi ro
hơn những người khác. Một lần nữa Nghịch lý chủ nhà băng lại xảy ra:
Những người nguy khốn nhất lại ít có cơ may được giúp đỡ nhất, và thế là
người giàu càng giàu thêm. Nhưng không phải khi nào cũng vậy, có những
người bạn lúc sóng êm biển lặng giả vờ tỏ ra vị tha, nhưng khi trời nổi
giông bão thì họ chẳng buồn cứu giúp chúng ta. Ngược lại, những người
bạn thực sự là những người luôn bảo vệ lợi ích của chúng ta mà không hề
đòi hỏi sự đền đáp. “Những bạn bè xấu thường đeo mặt nạ trung thành”,
Tooby và Cosmides phân tích, “ Nếu bạn sống ở thời nguyên thủy và không
có ai quan tâm sâu sắc đến lợi ích của bạn, khi đó bạn rất dễ bị tổn thương
