điểm số. Điều đáng chú ý trong nghiên cứu này là các đối tượng tham gia
đều rút ra kết luận từ cùng một bảng điểm kiểm tra.
Tôi không hề phóng đại sức mạnh của kỳ vọng. Năm 1989, hai nhà tâm lý
học Bonnie Sherman và Ziva Kunda đã tiến hành thí nghiệm, trong đó họ
trình bày các bằng chứng mâu thuẫn với niềm tin sâu sắc của những người
tham gia và một bằng chứng củng cố niềm tin đó. Kết quả là những người
tham gia thừa nhận giá trị của bằng chứng khẳng định nhưng lại hoài nghi
giá trị của bằng chứng phủ định. Trong một nghiên cứu khác do nhà tâm lý
học Deanna Kuhn tiến hành năm 1989, khi một số trẻ em và thanh niên
được tiếp cận các bằng chứng không thống nhất với một học thuyết họ ưa
thích, họ không hề chú ý tới các bằng chứng trái chiều này, và dù có nhận
thấy sự tồn tại của nó, họ cũng sẽ giải thích nó theo chiều hướng bảo vệ
niềm tin từ trước. Trong một nghiên cứu có liên quan, Kuhn cho các đối
tượng nghe bản ghi âm một phiên tòa xử tội phạm giết người có thật và phát
hiện ra rằng dù họ được xem xét chứng cứ trước khi đưa ra kết luận, hầu hết
các đối tượng đã dựng lên một câu chuyện trong trí óc về những gì đã xảy
ra, đưa ra phán quyết có tội hay vô tội, sau đó xáo trộn các chứng cứ và
chọn ra những gì phù hợp với câu chuyện của mình nhất.
Một nghiên cứu hình ảnh cộng hưởng từ chức năng (functional magnetic
resonance imaging – fMRI) do trường Đại học Emorry tiến hành dưới sự
chỉ dẫn của nhà tâm lý học Drew Westen đã cho thấy thời điểm bộ não xuất
hiện khuynh hướng khẳng định, tính vô thức và lệ thuộc cảm xúc của
khuynh hướng này. Trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2004, ba mươi
người – một nửa tự cho mình là đảng viên “cuồng nhiệt” của Đảng Dân
chủ, nửa kia tự cho mình là đảng viên “cuồng nhiệt” của Đảng Cộng hòa –
được yêu cầu nhận xét các phát biểu hiển nhiên tự mâu thuẫn của George
W. Bush và John Kerry. Trong quá trình thí nghiệm, các đối tượng được gắn
thiết bị điện não. Không có gì đáng ngạc nhiên, trong phần nhận xét của
mình, phe Cộng hòa phê phán Kerry còn phe Dân chủ phê phán Bush, và cả
hai phe đều tâng ứng cử viên yêu thích của họ lên tận mây xanh.
