Với những khoản tiền hiện hữu tức thì, có sự gia tăng đáng kể trong hoạt
động của hệ viền kết hợp với hệ dopamine não giữa – khu vực thường được
biết đến vì có liên quan tới những người nghiện ma túy và có hành vi kích
động; (2) bất chấp sự trì hoãn thưởng công, có sự gia tăng khá lớn trong
hoạt động của vỏ não trước trán bên và thùy đỉnh sau – khu vực liên quan
đến các quá trình lập luận ở cấp độ cao và điều khiển nhận thức, có thể
được kích thích khi xem xét các lựa chọn kinh tế; và (3) khi các đối tượng
lựa chọn những phương án dài hạn, chỉ có thùy trán đỉnh sáng lên – khu vực
này có chức năng định giá những phần thưởng lớn hơn ngay cả khi chúng bị
trì hoãn. Nói cách khác, bộ não cân nhắc cả những món tiền ngắn hạn và dài
hạn, song nếu hệ thống viền liên quan đến cảm xúc “đường mòn” bị kích
thích mạnh, nó có thể vô hiệu hóa vỏ não trước trán duy lý “cao cấp”, trừ
phi vùng thùy đỉnh trán siêu duy lý chi phối được toàn bộ hệ thống. Từ
những phát hiện này, các nhà nghiên cứu rút ra kết luận: “Hành vi con
người thường bị cuộc đấu tranh giữa bản năng cấp thấp, các hệ thống tự
động phản ánh sự thích nghi tiến hóa với các môi trường đặc thù, và khả
năng mới tiến hóa riêng có ở con người phục vụ việc lập luận về những vấn
đề mơ hồ, lớn lao và lên kế hoach cho tương lai… chi phối.”
Ngoài sự vận động tuyến tính trong quá trình gia tăng kích thước vỏ não ở
động vật có vú từ bậc thấp lên bậc cao, còn có sự vận động theo thời gian
trong quá trình gia tăng kích thước vỏ não ở động vật có vú từ cổ đại đến
hiện đại qua lịch sử tiến hóa. Cấu trúc thần kinh cấp thấp sẵn có ở tất cả các
loài động vật có vú và linh trưởng đã mặc định các quyết định của chúng ta
về sự kích thích và tưởng thưởng tức thời. Nhưng vì hệ thần kinh cấp cao
tiến hóa cùng sự phát triển của vỏ não, đặc biệt ở những loài linh trưởng
bậc cao, khả năng vượt qua sự thôi thúc của hệ viền cũng đã tiến hóa. Tổ
tiên thời đồ đá của chúng ta đã học được cách định giá thấp giá trị tương lai
hoặc trì hoãn sự thưởng công. Tuy vậy, đa số các trao đổi thời đồ đá chỉ liên
quan đến những hàng hóa cơ bản như thức ăn, vải vóc và sự ủng hộ của xã
hội. Cách giải quyết xung đột và củng cố lòng tin không chính thức không
phải luôn hữu hiệu vì không có cơ quan xã hội nào tồn tại để tạo ra niềm tin
