pháp và cảm xúc. Nhà nhân chủng học Donald Brown đã tổng hợp được
một danh sách gồm 373 đặc tính phổ quát của con người, trong đó tôi đếm
được 202 đặc tính (chiếm 54%) liên quan trực tiếp đến cảm xúc và tôn giáo.
Danh sách này khẳng định những gì chúng ta làm đều liên quan ở mức độ
nào đó tới vai trò của một loài sinh vật xã hội trong mối tương tác với đồng
loại.
Trong số các cảm xúc đạo đức phổ quát, có thể kể đến bày tỏ và cảm nhận
tình yêu thương (cần thiết cho lòng vị tha và hợp tác), gắn kết (cần thiết
trong các mối quan hệ, tình bạn và sự tương hỗ), bẽn lẽn (trong giai đoạn
tán tỉnh, hoặc để điều chỉnh đạo đức), khóc (thể hiện nỗi đau đớn hoặc nỗi
đau về đạo đức), thấu cảm (cần thiết cho cảm xúc đạo đức), ghen tỵ (một
đặc điểm đạo đức), sợ hãi (nguồn gốc của tội lỗi), ngưỡng mộ lòng hào hiệp
(phần thưởng cho sự hợp tác hoặc vị tha), cấm kỵ loạn luân (sự ngăn cấm
về đạo đức với ngụ ý di truyền), đánh giá người khác (nguồn gốc của sự tán
thành/không tán thành về đạo đức), buồn rầu (thể hiện nỗi đau), ghen tỵ về
tình dục (nguồn gốc của hành vi bảo vệ bạn tình), tự chủ (một hành vi đạo
đức), tự trọng và xấu hổ (một cảm xúc đạo đức).
Một số hành vi đạo đức phổ quát bao gồm địa vị theo tuổi tác (thứ bậc xã
hội, ưu thế và sự ngưỡng mộ dành cho người già), hợp tác (dẫn đến sự hình
thành đạo đức nhóm và đạo đức xã hội), chào hỏi (góp phần ngăn chặn và
điều hòa mâu thuẫn), thống lĩnh/phục tùng (hình thành nên thứ bậc xã hội),
nghi thức xã giao (thúc đẩy các quan hệ xã hội), gia đình (đơn vị xã hội và
đạo đức cơ bản nhất), chia sẻ thức ăn (một hình thức hợp tác và vị tha), tặng
quà (phần thưởng cho sự hợp tác và vị tha), chính quyền (đại diện cho đạo
đức xã hội), sống theo nhóm (thể hiện đạo đức xã hội), các nhóm có nền
tảng ngoài gia đình (thể hiện sự cần thiết nâng cao nhận thức về đạo đức và
sự tương hỗ gián tiếp), các quy tắc thừa kế (nhằm làm giảm xung đột gia
đình và cộng đồng), các định chế (để thực thi các luật lệ), các nhóm cùng
huyết thống (hình thành sự lựa chọn/vị tha theo huyết thống và các nhóm xã
hội cơ bản), luật pháp (nền tảng của hòa hợp xã hội), trao đổi tương hỗ (thể
