Phù hợp với các phát hiện về sự di truyền hành vi cho thấy khoảng một nửa
các khác biệt về tính khí giữa con người có thể giải thích bằng yếu tố gene,
khi cùng xem một đoạn phim hài, những người vui vẻ bẩm sinh sẽ thấy
hạnh phúc hơn những người ít vui vẻ bẩm sinh và những người sẵn có thùy
trán trái hoạt động mạnh hơn thùy trán phải sẽ phản ứng rõ rệt hơn trước
các hình ảnh tích cực. Nhà tâm lý học và di truyền học hành vi David
Lykken thậm chí còn cho rằng con người có “điểm cài đặt hạnh phúc”, vốn
được các gene mặc định từ trước và sau này được môi trường cải biến, thay
đổi. Điều này lý giải tại sao những người trúng xổ số và những phạm nhân
bị bỏ tù đều quay trở lại điểm cài đặt hạnh phúc ban đầu của họ sau một
năm xảy ra sự kiện có tính bước ngoặt trong đời.
Sự tồn tại của các mạng lưới thần kinh và mô-đun não đặc biệt liên quan tới
cảm xúc chắc hẳn phải có lý do riêng. Chúng phải có một chức năng thích
nghi nào đó. Mục đích của cảm xúc là gì? Cảm xúc tương tác với quá trình
nhận thức để định hướng hành vi của con người hướng tới mục tiêu tồn tại
và duy trì nòi giống. Ở mức độ kích thích thấp, cảm xúc đóng vai trò tư vấn,
đưa thêm thông tin vào quá trình ra quyết định cùng với các dữ liệu đầu vào
đến từ các vùng não bộ có chức năng chỉ huy cao hơn. Ở mức độ kích thích
trung bình, xung đột có thể nảy sinh giữa các trung khu suy lý cấp cao và
các trung khu cảm xúc cấp thấp. Ở mức độ kích thích cao, cảm xúc cấp thấp
thậm chí có thể chi phối quá trình nhận thức cấp cao đến mức con người
không còn khả năng suy lý để ra quyết định và cảm thấy “không thể kiềm
chế” hoặc “hành động chống lại lợi ích của bản thân.”
Sợ hãi là một cảm xúc có mục đích thích nghi rõ rệt. Björn Grinde, nhà
nhân chủng học người Na Uy, nhận thấy một tình huống nguy hiểm có thể
lập tức biến cảm xúc tích cực (sự hồi hộp khi sắp hành động mạo hiểm)
thành cảm xúc tiêu cực (nỗi sợ chết). Là một người thích leo núi, Grinde
hiểu điều gì sẽ xảy ra khi vận động viên mất điểm tựa. “Nỗi sợ hãi sẽ được
cho là thú vị nếu bạn còn làm chủ được tình huống, nhưng sẽ trở nên tồi tệ
nếu tình huống vượt ra ngoài tầm kiểm soát, vì hai cách trải nghiệm nỗi sợ
