1. Bước nhảy vọt
Dọc bờ sông Orinoco, ranh giới giữa Brazil và Venezuela, có bộ tộc
Yanomamö sinh sống bằng nghề săn bắt-hái lượm với mức thu nhập bình
quân đầu người hàng năm ước tính chỉ vào khoảng 100 đô-la. Nếu bạn đến
thăm một ngôi làng của người Yanomamö và đếm số công cụ bằng đá, giỏ,
mũi tên, cung tên, chỉ sợi, võng dệt bằng dây leo, ấm đất, dược thảo, vật
nuôi, đồ ăn, vải vóc và những thứ tương tự như thế, bạn sẽ thu được con số
chừng ba trăm. Hơn mười ngàn năm trước, với số tài sản này, bất kỳ ngôi
làng nào trên trái đất cũng có thể được coi là giàu có. Nếu như loài người có
lịch sử 100 ngàn năm thì ngót 90 ngàn năm chúng ta sống với điều kiện
kinh tế giản đơn như vậy.
Dọc bờ sông Hudson, ranh giới giữa New York và New Jersey, những
người tiêu dùng và thương nhân Manhattan đang sinh sống với mức thu
nhập hàng năm ước tính lên tới 40.000 đô-la. Nếu bạn đến Manhattan và
đếm những sản phẩm bày bán tại các cửa hiệu, nhà hàng, đại lý, siêu thị,
bạn sẽ thu được con số khoảng mười tỷ. Đây là một cách so sánh dị thường,
lần đầu tiên được nhà Eric Beinhocker đưa ra trong nghiên cứu toàn diện
Nguồn gốc của giàu có. Đã có một biến chuyển nào đó trong mười ngàn
năm trở lại đây, khiến thu nhập của những người săn bắt, hái lượm tăng lên
bốn trăm lần.
Nhưng con số này sẽ hoàn toàn lu mờ nếu ta so sánh đời sống của những
người săn bắt-hái lượm với những người tiêu dùng và thương nhân qua số
lượng hàng hóa.
Để đo lường thông số này, kinh tế học hiện đại sử dụng đơn vị hàng tồn kho
(Stock Keeping Units – SKUs) để tính số hàng hóa sẵn có ở một cửa hàng.
Theo thống kê, mỗi ngày có bảy trăm loại hàng hóa mới được tung ra thị
