“Oxytocin là chất keo dính của xã hội. Nó giữ chúng ta gần nhau để hình
thành nền văn minh. Nếu không có thứ gì trong đầu chỉ rõ chúng ta nên và
không nên tin người nào, sẽ không bao giờ có nền văn minh. Con người là
một loài động vật xã hội và cần có bộ cảm biến lòng tin trong đầu.”
Các phát hiện mới của Zak về oxytocin đã đi rất sâu vào căn nguyên tiến
hóa của đạo đức: vai trò của kẻ ác trong xã hội. Trong cuốn sách trước,
Khoa học về Thiện và Ác, tôi đã kết luận cái ác sinh ra từ bản tính được sắp
đặt đối ngẫu của con người – ngoài tin tưởng, hợp tác, vị tha, chúng ta còn
hoài nghi, bon chen, ích kỷ. Động lực tiến hóa giúp chúng ta hòa nhã với
bạn bè trong nhóm đồng thời cũng làm nảy sinh tính cục bộ và bài ngoại khi
đối xử với những người lạ ngoài nhóm. Zak còn đưa mô hình tiến hóa đi xa
hơn, không chỉ nhìn thấy sự tiềm ẩn của cái ác trong mỗi chúng ta, ông còn
nhìn thấy sự dị thường của cái ác ẩn náu trong 2% dân số mắc bệnh xã hội.
Trong khi các nghiên cứu cho thấy số người mắc các bệnh xã hội chiếm từ
3-4% ở nam giới và ít hơn 1% ở nữ giới, người ta cho rằng họ chiếm tới
20% số tù nhân Mỹ và khoảng 33-80% số tội phạm thường xuyên. Nói
chung, những người này có thể chiếm tới một nửa số tội phạm ở Mỹ.
Trong các thí nghiệm trò chơi xã hội, Zak thường thấy khoảng 2% đối
tượng không phản ứng với oxytocin hay các tín hiệu xã hội khuyến khích
lòng tin và hợp tác khác. “Những người này mắc chứng loạn chức năng giải
phóng oxytocin và gặp khó khăn trong việc gắn kết với người khác.” Thay
vì coi đây đơn thuần là một sự cố sinh học của mạng lưới não bộ, Zak nghĩ
tới những lý do thích nghi tiến hóa ẩn sau đó. “Từ góc độ tiến hóa, loại
người này hết sức cần thiết vì họ điều chỉnh sự cân bằng sinh lý tối ưu giữa
các mức tin tưởng và hoài nghi. Không có những người cực kỳ ích kỷ này,
con người có lẽ đã tiến hóa thành một loài có lòng tin tuyệt đối. Khi đó,
chúng ta sẽ dễ bị tổn thương trước sự xâm phạm của những kẻ lợi dụng bản
tính cả tin này.” Biết tôi quan tâm tới loài cự đà và thường xuyên tới
Galápagos, Zak nhắc tới loài vật này và một số loài khác đã tiến hóa mà
không tiếp xúc với tổ tiên con người hay bất kì loài nào khác, do đó chúng
