SỰ TUYỆT CHỦNG CỦA CON NGƯỜI KINH TẾ - Trang 249

những người chăn nuôi xây dựng dưới một hệ thống mở, “láng giềng có xu
hướng hợp tác chặt chẽ và họ đạt kết quả hợp tác không phải thông qua các
quyền pháp định như người ta vẫn tưởng. Sự phát triển và thực thi các
chuẩn mực về tình láng giềng có tính thích nghi cao đã thắng sự dàn xếp
bằng pháp lý chính thức.” Giống như hầu hết các hệ thống tự tổ chức từ
dưới lên, các quy tắc về chăn thả gia súc phi chính thức đã thắng các quy
định pháp luật chính thức được người ngoài thiết lập, giúp đạt được “sự hợp
tác vì lợi ích chung không cần sự điều tiết của nhà nước.” Thể chế phi chính
thức trong trường hợp này phát huy tác dụng tích cực hơn thể chế chính
thức vì những người chăn nuôi có hiểu biết sâu sắc về gia súc, đất đai và
công việc của họ, trong khi các vị thẩm phán, luật sư và hãng bảo hiểm thì
không. Dưới hệ thống phi chính thức, các quy tắc giữa những người láng
giềng sẽ khiến họ thông báo cho nhau khi vật nuôi đi lạc và nếu có tổn thất
xảy ra, họ sẽ dàn xếp thông qua trao đổi và hỗ trợ; những kẻ vi phạm hệ
thống phi chính thức sẽ bị lên án bằng những lời đàm tiếu và bị tẩy chay.

Một nghiên cứu tương tự của nhà kinh tế học Ronald Coase cũng cho thấy
chính phủ không cần thiết phải đưa ra các quy định pháp luật chính thức về
“hàng hóa công cộng” nhằm giải quyết vấn đề kẻ ăn không (những kẻ
không phải trả tiền nhưng lại được hưởng lợi ích từ các dịch vụ và gây thiệt
hại cho những người phải trả tiền). Trong trường hợp những ngọn hải đăng
do tư nhân vận hành, việc đưa ra các quy định về hàng hóa công cộng là
không tưởng. Coase chỉ rõ, chủ của những ngọn hải đăng sẽ thương thuyết
với cảng vụ để thu phí các tàu đến khu vực cảng trước khi bốc hoặc dỡ
hàng, vì thế sẽ giải quyết vấn đề kẻ ăn không tốt hơn các quy định pháp luật
từ trên xuống.

Khó khăn nằm ở yêu cầu cân bằng giữa các quy tắc phi chính thức và chính
thức. Loại thứ nhất có tính lỏng lẻo, linh hoạt và dễ thay đổi; còn loại sau
thì không. Một khi các thể chế chính thức được thiết lập sẽ rất khó dỡ bỏ.
Chúng sẽ dính chặt, tạo thành đà quay và duy trì sự tồn tại lâu dài. Những
đồng tiền được tùy ý sử dụng để xây dựng các thể chế chính thức sẽ nằm

Liên Kết Chia Sẽ

** Đây là liên kết chia sẻ bới cộng đồng người dùng, chúng tôi không chịu trách nhiệm gì về nội dung của các thông tin này. Nếu có liên kết nào không phù hợp xin hãy báo cho admin.