Sau khi tiêu diệt xong chính quyền họ Nguyễn, Long Nhượng tướng
quân rút đại quân về. Nguyễn Ánh trở lại Gia Định, mộ quân, xây dựng
chính quyền như cũ. Thái Đức Hoàng đế đưa quân vào đánh, không những
không thắng mà còn mất thêm Bình Thuận. Năm 1782, Nguyễn Huệ quay
vào Gia Định, đánh bại Nguyễn Ánh, khiến Nguyễn Ánh chạy dạt qua tận
khu rừng Romdoul bên Chân Lạp (phía bắc tỉnh Svay Rieng bây giờ). Đó
sẽ là một kịch bản kéo dài cho tới ngày Nguyễn Huệ mất: Nguyễn Huệ vào
đánh, Nguyễn Ánh thoát nạn trong gang tấc. Nguyễn Huệ rút quân về,
Nguyễn Ánh lại vùng lên, đánh bại Tây Sơn Nguyễn Lữ, Nguyễn Nhạc.
Rồi Nguyễn Huệ phải vào xử lý, Nguyễn Ánh lại thua chạy. Cứ thế lặp đi
lặp lại khoảng ba lần vào các đợt 1777, 1782 và 1786. Kết quả chiến trường
như chứng minh rằng, Nguyễn Ánh chẳng thua ai ở Tây Sơn, chỉ thua mình
Nguyễn Huệ.
Trong chiến dịch năm 1782 trình bày ở trên, Nguyễn Ánh nhờ mối quan
hệ với Bá Đa Lộc đã đưa được một lực lượng quân phương Tây bao gồm
người Pháp và người Bồ Đào Nha vào tham chiến. Thủy quân của các tàu
buôn phương Tây rất tự hào với hỏa lực trên biển. Thế nhưng khi đụng
trận, bị Nguyễn Huệ đánh cho “hồn xiêu phách lạc”. Quân Tây Sơn với
súng trường và hỏa hổ đánh bại ngay súng trường phương Tây ở trên biển,
khiến cai có người Pháp là Manuel (Mạn Hòe) chết trận. Năm ấy, Nguyễn
Huệ 29 tuổi, hệt như một Alexander Đại đế của Hy Lạp cổ đại.
1.2. Đuổi quân Xiêm
Trận Rạch Gầm - Xoài Mút là một kiểu chiến thuật khác. Trận này thực
ra rất phức tạp vì thủy - bộ phải hợp đồng tác chiến nhưng càng nhấn mạnh
thêm cái đáng sợ của Nguyễn Huệ khi kết hợp nhuần nhuyễn giữa thủy
quân và bộ binh. Hai mặt trận này, Nguyễn Huệ đánh đâu cũng giỏi. Khi
Nguyễn Ánh dẫn quân Xiêm vào, quân Xiêm đóng ở Sa Đéc - Đồng Tháp.
Nguyễn Huệ sắp đặt công tác chuẩn bị, nắm hết các ngả tiến quân của quân
Xiêm qua đường sông (vào Gia Định) và đường bộ (nhằm đánh thẳng vào
An Khê thủ phủ Tây Sơn) nên Nguyễn Huệ đã dụ quân Xiêm tới một địa
