riêng của mỗi bên. Tây Sơn muốn rảnh tay diệt Nguyễn rồi quay qua phân
tranh với Hoàng Ngũ Phúc. Còn Hoàng Ngũ Phúc đồng ý với việc hòa
hoãn, mục đích để Tây Sơn tiếp tục truy kích chúa Nguyễn rồi dùng kế
“Trai cò cắn nhau, ngư ông đắc lợi”, lấy luôn cả miền Nam. Hoàng Ngũ
Phúc đã toan tính đúng nhưng vị tướng lão luyện này lại không thoát khỏi
số trời, chỉ 2 năm sau khi vượt qua Lũy Thầy, Hoàng Ngũ Phúc bị bệnh mất
ở Thuận Hóa, khiến toàn bộ toan tính gãy vỡ. Một vị hoạn quan nhưng
cũng là một vị tướng tài đã chết mà không thấy được cái chết của ông ảnh
hưởng đến chủ nhân của mình như thế nào. Bởi khi ấy, trên bầu trời thế kỷ
XVIII, một con rồng đã vén mây bay lên, con rồng ấy là người em trai thứ
hai của Tây Sơn: Nguyễn Huệ. Người rồi đây sẽ xé ngang cả sơn hà bằng
tài năng tuyệt luân về quân sự của bản thân. Con người ấy sẽ không chỉ diệt
Nguyễn mà còn diệt luôn Trịnh.
Năm 1777, Tây Sơn tiêu diệt chúa Nguyễn. Từ ngày chúa Tiên Nguyễn
Hoàng rời bỏ Tây Kinh vào Thuận Hóa, dòng họ chúa Nguyễn tồn tại 220
năm đến đây là chấm dứt. Để tạo nên một Đàng Trong phồn thịnh, tám đời
chúa Nguyễn đã phải mất 208 năm khai phá và phát triển. Nhưng để phá
tan cơ đồ ấy, quyền thần Trương Phúc Loan chỉ mất 12 năm sống với thú
vui, bóc lột nhân dân và chúa Nguyễn Phúc Thuần chỉ mất 12 năm quên đi
nhân dân
Công sức kỳ vĩ mà chín đời chúa Nguyễn làm nên đó là “mang gươm mở
cõi trời Nam”. Thế hệ sau không bao giờ được quên rằng, dân tộc này bắt
đầu từ Phú Thọ, trường chinh đến mũi Cà Mau. Trên con đường đi đến mũi
Cà Mau ấy có chúa Tiên Nguyễn Hoàng, có chúa Sãi, có chúa Hiền, có Đào
Duy Từ, có Nguyễn Hữu Cảnh, có Nguyễn Cư Trinh, có Mạc Cửu... những
con người tạo nên bộ mặt miền Nam, của Sài Gòn hôm nay.
2. Vua Nguyễn thống nhất đất nước
