“Người bị ép xuống biển dòng lưng mò ngọc, ngán thay cá mập thuồng
luồng.
Kẻ bị đem vào núi đãi cát tìm vàng, khốn nỗi rừng sâu, nước độc.”
Tô, thuế cũng thật nặng nề, đánh mạnh nhất là thuế ruộng đất và thuế
công thương nghiệp. Rồi đi cùng là các chính sách đồng hóa ép dân ta học
theo văn hóa Trung Quốc, dù 500 năm qua, từ thời Ngô, Đinh, Lê, Lý,
Trần, Đại Việt đã có một bản sắc riêng.
“Nướng dân đen trên ngọn lửa hung tàn,
Vùi con đỏ xuống dưới hầm tai vạ.”
2. Cuộc khởi nghĩa Lam Sơn
Hãy bắt đầu từ vùng đất Thanh Hóa. Không phải ngẫu nhiên mà chính
nơi đây sẽ cứu chuộc được vận mệnh của dân tộc trong thời điểm nguy
hiểm này. Về địa lý, Thanh Hóa không quá xa Thăng Long - Hà Nội, tức là
đủ điều kiện để hấp thụ tinh thần Việt và sự căm phẫn với chế độ cai trị hà
khắc của nhà Minh, Thanh Hóa lại đủ xa Thăng Long để khiến bàn tay
thống trị không thể với tới từng ngõ ngách, thôn làng, nơi phía sau rặng tre
xanh là những nét văn hóa Việt cần gìn giữ và đòi lại. Về lịch sử, nơi đây
trong thời kỳ 1000 năm Bắc thuộc cũng đã sinh ra hai người con anh hùng.
Đó là Bà Triệu, tức Triệu Thị Trinh với cuộc khởi nghĩa chống giặc Ngô đô
hộ tại núi Nưa, Triệu Sơn, Thanh Hóa. Và người thứ hai, võ tướng Dương
Đình Nghệ, ở làng Giàng, nay thuộc xã Thiệu Dương, huyện Thiệu Hóa,
tỉnh Thanh Hóa. Lê Lợi với khởi nghĩa Lam Sơn chính là kế tục sự nghiệp
giữ nước của dân tộc từ các bậc tiền nhân là đồng hương Ái Châu ngày
nào.
Để miêu tả đúng nhất về Lê Lợi có lẽ nên dùng từ “rồng ẩn mình” để nói
về ông.
