31
Bây giờ, hãy bắt đầu quan sát thân và tâm như
một thực thể được cấu tạo bởi ngũ uẩn
18
: sắc, thọ,
tưởng, hành, thức. Hãy xem xét ngũ uẩn này đến và đi.
Bạn sẽ nhận thấy rõ rằng chúng vô thường, và sự vô
thường này khiến cho chúng không còn giá trị, không
còn cần thiết, và rồi chúng đến và đi tùy thích: không
có một “bản ngã” đang điều hành sự việc, mà chỉ là sự
chuyển biến tự nhiên thuận theo nhân quả. Tất cả mọi
việc trên thế gian này đều có tính bất an, bất toại
nguyện, và không có một tự ngã hay linh hồn vĩnh cửu.
Nếu bạn nhìn vạn vật bằng cách này, mọi sự ràng buộc
và dính mắc sẽ giảm thiểu dần dần. Đó là bởi vì bạn
nhìn thấy bản chất thật của thế gian. Chúng ta gọi đây
là sự phát sinh trí tuệ.
SỰ PHÁT SINH TRÍ TUỆ
Trí tuệ là nhìn thấy chân lý về những tiến trình
khác nhau của thân và tâm. Khi chúng ta sử dụng cái
tâm an định và được huấn luyện của mình để quán
chiếu ngũ uẩn, chúng ta sẽ nhận ra rằng cả thân và tâm
đều vô thường, bất toại nguyện, và vô ngã. Khi nhìn
thấy mọi việc với trí tuệ, chúng ta không còn dính mắc
hay bám víu nữa. Bất cứ những gì đến với chúng ta,
chúng ta chấp nhận chúng một cách tỉnh thức, chúng ta
không buồn phiền và đau khổ, bởi vì chúng ta nhận
thấy rõ bản chất vô thường của vạn vật. Khi chúng ta
bệnh hoạn hay đau đớn, chúng ta vẫn bình thản vì tâm
đã được huấn luyện tốt. Tâm như thế sẽ là nơi nương
náu thật sự của chúng ta.
18
Ngũ uẩn tượng trưng cho năm yếu tố tạo thành toàn bộ thân
tâm. Xem phụ lục Ngũ uẩn.
