129
X~ hội m{ họ cùng phục vụ
ng{y c{ng mang tính chất liên kết v{ hợp t|c.
Sở dĩ có những quan hệ kiểu mới n{y l{ do những nguyên nh}n
sau đ}y. Trước hết, trong tương lai, cả ông chủ lẫn người l{m công
đều phục vụ x~ hội v{ l{m việc có hiệu quả nhất cho x~ hội. Trước
đ}y, ông chủ v{ người l{m công mặc cả với nhau, thỏa thuận với
nhau hợp đồng có lợi cho mình v{ không để ý rằng khía cạnh thứ
ba cũng có mặt trong hợp đồng ấy - đó l{ x~ hội m{ họ phục vụ.
Nhã nhặn v{ tương trợ ng{y hôm nay l{ khẩu hiệu của bất kỳ
doanh nghiệp n{o. Nó liên quan đến ông chủ lẫn người b|n sức lao
động của mình, bởi vì họ đều phục vụ x~ hội. Nếu họ không thực
hiện được điều n{y, thì họ sẽ mất đi mọi ưu thế m{ họ đ~ có được.
Chúng ta vẫn còn nhớ c|i thời nh}n viên đi xem công-tơ gas đạp
cửa rầm rầm l{m văng mảnh v{ nhăn nhó c{u nh{u khi người ta ra
mở cửa: Còn bắt người ta đợi đến bao giờ hả? B}y giờ chúng ta
nhìn thấy những đổi thay đ|ng kinh ngạc. Người đến xem công-tơ
trông như một qu}n tử, v{ sẵn s{ng phục vụ ngay. Bởi vì trong khi
các công ty gas còn đang đôi co với những kh|ch h{ng thường
xuyên bất m~n của mình, những người b|n bếp dầu lanh lợi đ~ qua
mặt họ v{ tr{n ra khắp trong nước.
Thời kỳ suy tho|i tôi đ~ ở vùng than Pennsylvania mấy th|ng để
điều tra nguyên nh}n suýt l{m sụp đổ tận gốc rễ ng{nh than nước
Mỹ. Những ông trùm ng{nh than v{ công nh}n của họ khôn lỏi
thỏa thuận với nhau n}ng gi| than m~i cho đến tận khi hiểu ra
rằng bằng c|ch đó chính họ đ~ tạo điều kiện ph|t triển ng{nh sản
xuất v{ kinh doanh dầu mỏ.
Có lẽ c}u chuyện n{y dạy ta rằng không ai có thể vượt qu| sức
mình v{ rằng cả cuộc đời ta phụ thuộc v{o h{nh vi của chính chúng
