145
TIỀN [? ĐỪNG NGẠI NHẶT
Giờ đ}y, khi chúng ta đ~ ph}n tích những nguyên tắc l{m cho tiền
tự chảy v{o tay ta, chúng ta đương nhiên phải đặt cho mình c}u hỏi
sau: Tìm đ}u ra khả năng phù hợp để |p dụng những nguyên tắc
n{y? Tuyệt! Ta h~y xem nước Mỹ đ~ cho những người có nguyện
vọng l{m gi{u - gi{u to hay gi{u tương đối - được những gì.
Mỗi người trong số chúng ta phải nhớ rằng ta đang sống ở một đất
nước m{ bất cứ một người công d}n tôn trọng luật ph|p n{o cũng
được tự do suy nghĩ v{ tự do h{nh động, v{ ở những nơi kh|c trên
thế giới có nằm mơ cũng không thấy. Phần lớn chúng ta chưa bao
giờ sử dụng hết những ưu thế của sự tự do n{y. Đơn giản l{ chưa
bao giờ chúng ta so s|nh tự do của mình với những quyền hạn
nghèo n{n m{ người nước kh|c được hưởng.
Chúng ta được tự do tư tưởng, tự do lựa chọn v{ thu nhận học vấn,
tự do tín ngưỡng, tự do hoạt động chính trị, tự do lựa chọn doanh
nghiệp, nghề nghiệp v{ chức vụ, tự do tư hữu vô hạn, tự do tích lũy
của cải t{i sản m{ không sợ c|c loại tư tưởng hệ kh|c nhau, tự do
tập trung v{o tay một người tất cả số của cải kiếm được, tự do thay
đổi chỗ ở, tự do hôn nh}n, tự do của những t{i năng ngang nhau
bất chấp sự kh|c biệt về chủng tộc, tự do đi lại, tự do ăn uống v{
tiêu dùng, tự do vươn tới bất kỳ một địa vị x~ hội n{o m{ chúng ta
mong muốn, không loại trừ cương vị Tổng thống Hợp chủng quốc
Hoa kỳ.
Chúng ta còn có những tự do kh|c nữa, nhưng chỉ riêng những tự
do kể trên cũng đủ cho thấy điều chủ yếu nhất tạo nên cơ sở lựa
chọn khả năng phong phú. Có thể người ta không thấy rõ lắm
những tự do n{y bởi vì nước Mỹ l{ nước duy nhất đảm bảo cho
công d}n của mình, từ người sinh ra tại nước Mỹ hay người được
nhận quốc tịch, những tự do m{ thế giới có thể nghĩ ra.
