tại sao chọn lọc tự nhiên lại lập trình đối với người phụ nữ theo cách thức mà
những quả trứng trong cơ thể họ bị dùng hết hay mất đi sự nhạy cảm khi họ bước
vào độ tuổi 40? Không một lí do chính đáng nào giải thích cho việc tại sao chúng
ta không thể tiến hóa nên số lượng trứng gấp đôi như thế, hay những cái trứng đó
vẫn duy trì khả năng đáp ứng của chúng sau chừng 50 năm. Trứng của loài voi,
cá voi có tấm rừng hay rất có thể là cả loài chim hải âu lớn vẫn duy trì chức năng,
thậm chí là với thời gian còn lâu hơn thế, do vậy những cái trứng ở phụ nữ loài
người được cho rằng cũng có thể tiến hóa ngang bằng với những loài động vật
khác.
Nguyên nhân cơ bản giải thích tại sao nhóm ý kiến phản đối thứ ba không hoàn
chỉnh là bởi nhóm này lẫn lộn những cơ chế gần đúng với lời giải thích đưa tới
kết quả cuối cùng. Một cơ chế gần đúng chỉ nêu ra nguyên do trực tiếp ngay tại
thời điểm đó, trong khi một lời giải thích tổng quát lại là kết luận cuối cùng cho
một chuỗi những nhân tố dẫn tới nguyên nhân tức thì đó. Chẳng hạn, lí do trực
tiếp của sự đổ vỡ trong hôn nhân có thể là do người chồng phát hiện ra những
mối quan hệ ngoại tình của vợ, nhưng lí giải cốt yếu lí lẽ lại là việc người chồng
luôn thiếu nhạy cảm và sự thiếu hòa hợp cơ bản của cả hai vợ chồng, những điều
này khiến cho người vợ tìm tới những cuộc tình bên ngoài. Các nhà sinh lí học và
sinh học phân tử thường sa vào việc nhìn nhận quá cặn kẽ những điểm khác biệt
giữa thời kì mãn kinh của loài người và ở các loài vật khác, vốn là hết sức căn
bản đối với các ngành khoa học như sinh học, lịch sử và tập tính con người.
Nhưng họ chẳng thể làm gì hơn ngoài việc xác định những cơ chế gần đúng, duy
chỉ có sinh học tiến hóa mới có thể cung cấp cho chúng ta lời giải thích cho
những kết quả cuối cùng. Chẳng hạn đối với một ví dụ đơn giản như, một lí do
gần đúng giải thích tại sao những con cóc được cho là có nọc thực sự chứa độc tố
bởi chúng tiết ra một loại hóa chất gây tử vong có tên là batra-chotoxin. Nhưng
cơ chế phân tử của nọc độc ở loài cóc có thể được coi như chi tiết không quá
quan trọng bởi rất nhiều những hợp chất có độc tính khác có lẽ cũng có tác động
không thua kém gì cách giải thích cho nguyên nhân cuối cùng đó là những loài
cóc có nọc độc đó tiến hóa để tạo ra nọc độc bởi chúng rất nhỏ bé về kích thước,
hay nói cách khác những loài vật không có khả năng tự vệ có thể dễ dàng trở
thành con mồi cho những loài thú ăn thịt nếu chúng không biết tự bảo vệ mình
bằng nọc độc.
