hành vu khống để phản đòn, và chính vì thế nó sẽ hầu như không có hy vọng
để chiến thắng.
Văn bản các mục tiêu sẽ thực hiện của các ứng cử viên không nên viết
một cách cương quyết là phải làm cái gì, bởi như vậy sau này các đối thủ có
thể sẽ dựa vào đó để bắt bẻ, nhưng khi phổ biến các mục tiêu bằng nói miệng
thì việc nói quá không bao giờ có thể nên gọi là đủ. Những cải cách đặc biệt
nên đẩy ra xa trong tương lai. Đối với hiện tại làm như vậy nó có được tác
dụng rất lớn nhưng đối với tương lai thì chẳng bị ràng buộc bởi cái gì. Các
cử tri thực ra sau này họ cũng chẳng để ý gì đến chuyện xem ứng củ viên có
giữ đúng những lời hứa hẹn hay không, và cũng chẳng nhớ lại những gì đã
làm cho họ phấn khích mà bỏ phiếu và những gì có vẻ như là những lý do
đưa đến quyết định cho sự lựa chọn của họ.
Ở đây chúng ta lại nhận thấy có mặt tất cả các phương tiện để quyến rũ
như đã từng được mô tả ở trên đây. Chúng ta cũng sẽ lại gặp lại tác động của
lời nói và khẩu hiệu mà chúng ta đã từng bàn về cái sức mạnh mãnh liệt của
nó. Người diễn thuyết biết cách xử sự với đám đông sẽ có thể dẫn dắt họ tùy
ý. Những khái niệm như: chủ nghĩa tư bản thối nát, những kẻ bóc lột đểu
cáng, những người công nhân tuyệt vời, xã hội hóa các loại tài sản v.v... luôn
tạo nên được một tác động giống nhau tuy có cũ đi đôi chút. Tuy nhiên ứng
cử viên nào phát hiện ra một khẩu hiệu mới nhưng không mang bất kỳ một ý
nghĩa nhất định nào đó và vì thế có thể đáp ứng được với các niềm mong
ước khác nhau, anh ta chắc chắn nhất định sẽ thắng lợi. Cuộc cách mạng Tây
ban nha đẫm máu năm 1873 đã sinh ra từ những lời nói mê hoặc, đa nghĩa
mà mỗi một người đều có thể hiểu theo cách của mình. Một tác giả đương
thời đã thuật lại sự ra đời của những câu khẩu hiệu kiểu như vậy bằng một
cách thức rất đáng nhớ cho nên cũng xứng đáng được dẫn ra đây để làm ví
dụ:
“Những kẻ cực đoan phát hiện ra rằng một nền cộng hòa thống nhất
chính là một chế độ quân chủ được che đậy, và để có thể vừa lòng họ phái
Cortes đã đồng ý kêu gọi thành lập nền cộng hòa liên bang mà không hề nói
phải biểu quyết cho cái gì, và ngay cả những người đồng ý trong số họ
không có một ai có thể nói rõ họ đã bỏ phiếu cho cái gì. Nhưng khẩu hiệu đó
đã làm mê hoặc cả thế giới, người ta ngây ngất, say sưa trong sự mê sảng. Sự
thống trị của đạo đức và hạnh phúc như thể đã được thiết lập dưới trần gian.
Người cộng hòa nào bị đối thủ từ chối không chấp nhận coi như một người
theo chủ nghĩa liên bang, liền cảm thấy đó như là một sự lăng nhục bằng
