Trước khi chúng ta đi vào khảo sát những loại đám đông khác nhau,
chúng ta phải tiến hành khảo sát những đặc tính chung của chúng. Chúng ta
sẽ tiến hành giống như khi nghiên cứu về tự nhiên, bằng cách đầu tiên ta
miêu tả những đặc tính chung của các thành viên trong một chủng trước khi
xem xét đến những đặc tính riêng của từng thành phần, điều này giúp cho
việc phân biệt được các giống và loài của chủng đó.
Quy luật về sự đồng nhất tâm hồn đám đông
Việc diễn tả một cách chính xác tâm hồn đám đông quả không dễ, bởi tổ
chức của nó không chỉ biến thiên theo chủng tộc và cấu trúc của đám đông,
mà còn biến thiên theo bản chất và mức độ của sự kích thích tác động vào
đám đông đó. Tuy nhiên khó khăn kiểu như vậy cũng xuất hiện trong việc
nghiên cứu về tâm lý bất kỳ loại sinh vật nào. Chỉ trong các loại tiểu thuyết,
chứ không phải trong cuộc sống thực tế, các cá thể mới có một tính cách bền
vững. Nội riêng sự đồng dạng của môi trường cũng đã tạo nên những tính
cách giống nhau rất rõ ràng. Ở chỗ khác tôi đã chỉ ra rằng, tất cả các trạng
thái tinh thần đều chứa đựng khả năng tạo thành những tính cách, chúng có
thể bộc lộ ra dưới tác động của sự thay đổi môi trường một cách đột ngột.
Thế cho nên trong số những thành viên hung dữ và tàn bạo nhất của quốc hội
vẫn có những công dân tốt, là những người trong hoàn cảnh bình thường có
thể là những nhân viên công chứng hiền lành hoặc là những công chức đáng
kính trọng. Khi bão táp qua đi họ lại trở về với những tính cách thường có
của mình là những công dân lương thiện. Trong số những người như vậy
Napoleon đã chọn ra những bầy tôi dễ bảo nhất.
Do ở đây ta không thể nghiên cứu được hết tất cả các nấc phát triển trong
sự hình thành đám đông, cho nên chúng ta sẽ tập trung sự chú ý đặc biệt vào
trạng thái tại đó tổ chức của đám đông đã hoàn thiện. Bằng cách này ta thấy
đám đông cuối cùng có thể trở thành cái gì, dĩ nhiên nó sẽ không còn là như
nó trước đây. Chỉ riêng trong trạng thái tổ chức ở mức phát triển này, những
tính chất hoàn toàn mới và đặc biệt sẽ được cấu thành trên cái nền tảng
chủng tộc vững chắc, đầy ảnh hưởng, và nó tiến hành xoay chuyển tất cả tình
cảm, suy nghĩ của toàn thể vào cùng một hướng. Chỉ như thế thôi cũng đã
làm sáng tỏ những gì ở trên tôi gọi là quy luật đồng nhất tâm hồn của đám
đông.
Đám đông và cá thể riêng biệt có nhiều đặc điểm chung giống nhau,
nhưng ngược lại có những đặc điểm duy nhất chỉ riêng đám đông mới có.
Trước hết chúng ta muốn nghiên cứu những tính chất đặc biệt, để làm sáng
