Chương 2: Những động lực trực tiếp của các quan điểm của đám đông
Chúng ta đã xác định ra những động lực gián tiếp và những động lực có
tác dụng chuẩn bị, những tác động đã trang bị cho đám đông một khả năng
tiếp thụ đặc biệt, bằng cách chúng tạo điều kiện cho các tình cảm và ý tưởng
nảy nở. Bây giờ chúng ta sẽ phải nghiên cứu về các động lực có thể tác động
trực tiếp đến hành động. Trong chương tiếp theo chúng ta sẽ thấy các động
lực này đã được sử dụng như thế nào để có thể phát huy hết tác dụng của
chúng. Phần đầu tiên của tác phẩm này bàn về tình cảm, các ý tưởng và niềm
tin của một tập thể (collectivités). Từ nhận thức về chúng, rõ ràng bằng
những cách thức thông thường người ta có thể xác định ra các phương tiện
để tác động vào tâm hồn đám đông. Chúng ta đã từng biết, cái gì tạo nên ấn
tượng trong trí tưởng tượng của đám đông, chúng ta đã làm quen với sức
mạnh của sự truyền nhiễm của các tác động, đặc biệt là những tác động nào
xuất hiện dưới dạng hình ảnh. Nhưng bởi các tác động có thể xảy ra có
những nguồn gốc hoàn toàn khác nhau, cho nên cũng có thể các yếu tố có
khả năng tác động được vào đám đông cũng rất là khác biệt; do vậy người ta
cần phải khảo sát chúng một cách riêng rẽ. Đám đông giống như con Sphinx
trong huyền thoại cổ: những câu hỏi mà các nhà tâm lý học của chúng đặt ra
cho chúng ta, hoặc chúng ta phải trả lời hoặc tự để cho chúng nuốt chửng
mình.
§1. Hình ảnh, ngôn từ và các khẩu hiệu
Trong khi nghiên cứu về trí tưởng tượng của đám đông chúng ta đã tìm
ra, rằng họ bị kích động thông qua các hình ảnh. Những hình ảnh này không
phải lúc nào cũng có sẵn để sử dụng, nhưng người ta có thể tạo ra chúng
bằng cách vận dụng một cách khéo léo những ngôn từ hoặc các khẩu hiệu.
Nếu chúng được dùng một cách nghệ thuật, có thể nói rằng chúng thực sự có
một sức mạnh huyền bí, giống như sức mạnh xưa nay thường được gắn cho
những người tinh thông về ảo thuật. Nó khơi dậy trong đám đông những cơn
bão tố khủng khiếp và cũng có thể xoa dịu chúng. Bằng xương của những
người đã từng là nạn nhân của sức mạnh ngôn từ và khẩu hiệu, người ta có
thể làm nên những kim tự tháp cao hơn kim tự tháp của thời đại Cheop khi
xưa. Sức mạnh của ngôn từ gắn liền với hình ảnh mà nó gợi lên và hoàn toàn
