những tầng lớp cao nhất, cho dù sự vô nghĩa của những quan điểm thắng thế
đó rõ ràng đến mức nào. Sự tác động của tầng lớp xã hội bên dưới vào tầng
lớp trên sẽ lại càng kỳ quặc hơn khi những quan niệm về lòng tin của đám
đông ít nhiều ngày càng bị ảnh hưởng bởi một ý tưởng cao siêu, ý tưởng mà
ngay đối với môi trường đã sinh ra nó lại hầu như thường không có tác động
gì. Những người lãnh đạo bị nô dịch bởi cái ý tưởng cao siêu đó, chiếm đoạt
nó làm của mình, sau đó làm cho nó biến dạng và lập nên một hội kín, hội
kín này lại bóp méo nó lần nữa và truyền bá nó vào đám đông, là kẻ tiếp tục
quá trình bóp méo kiểu như vậy. Nếu đến một lúc nào đó nó trở thành một sự
thật đại chúng, lúc ấy bằng cách nào đó nó sẽ quay trở lại với cội nguồn của
mình và sẽ tác động vào tầng lớp bên trên của một dân tộc. Thừa nhận rằng
cuối cùng thì trí tuệ cũng sẽ lãnh đạo thế giới, nhưng mà nó lãnh đạo thế giới
từ xa. Kẻ sáng tạo ra những ý tưởng từ lâu đã trở về thế giới bên kia, khi cuối
cùng các ý tưởng của họ cũng đã chiến thắng, là kết quả của các quá trình mà
tôi mô tả trên đây.
§3. Uy lực (le prestige)
Một quyền lực to lớn cuối cùng đã làm cho các ý tưởng, được truyền bá
rộng khắp qua khẳng định, lặp lại và truyền nhiễm một sức mạnh huyền bí
đến dường nào, quyền lực đó có tên là uy lực.
Tất cả những gì đang ngự trị thế giới, có thể là ý tưởng hoặc con người,
sở dĩ chúng đạt được điều đó chủ yếu là nhờ vào một sức mạnh không gì
ngăn cản nổi có tên gọi là uy lực. Chắc chắn rằng chúng ta tất cả đều biết đến
ý nghĩa của khái niệm uy lực (prestige), nhưng người ta vận dụng nó với
nhiều hình thức khác nhau đến nỗi không dễ dàng gì có thể diễn đạt nó theo
một cách nào khác. Uy lực hòa đồng với một tình cảm nhất định nào đó như
sự khâm phục hoặc sự kính sợ, thậm chí nó còn lấy những tình cảm đó làm
nền tảng, nhưng nó cũng có thể tồn tại độc lập không cần đến chúng. Những
người đã chết thường lại là những người có nhiều uy lực nhất, có nghĩa là
những con người mà ta không còn cảm thấy sợ hãi nữa như: Alexander đại
đế, Cäsar, Mohammed, Buddad. Mặt khác dường như những con người hoặc
hình tượng mà chúng ta không hề ngưỡng mộ, ví dụ như những vị thần ghê
tởm trong các chùa chiền trong lòng đất ở Ấn độ cũng có một uy lực cực
mạnh.
Uy lực thực ra là một kiểu quyến rũ, mà một người có tên tuổi, một tác
phẩm, hoặc một ý tưởng đã vận dụng nó vào chúng ta. Sự quyến rũ này đã
