làm tê liệt mọi khả năng nhận xét của chúng ta và làm cho tâm hồn chúng
tràn ngập sự ngạc nhiên và kính phục. Những tình cảm được gợi nên kiểu
như vậy cũng là điều không thể nào giải thích nổi, giống như tất cả mọi thứ
tình cảm khác, nhưng dường như chúng đều thuộc về cùng một dạng tương
tự như sự kích hoạt do một nhà thôi miên điều khiển. Uy lực là suối nguồn
lớn của tất cả mọi quyền hành. Các thánh thần, các vua chúa và phụ nữ nếu
không có nó có lẽ chẳng bao giờ họ có thể điều khiển được ai.
Người ta có thể gom tất cả các loại uy lực vào hai nhóm chính: nhóm uy
lực thu lượm được và nhóm uy lực cá nhân. Nhóm thu lượm được là nhóm
các uy lực sinh ra từ danh tiếng, từ sự giàu có và uy tín. Nó có thể không phụ
thuộc gì vào nhóm uy lực cá nhân. Nhóm uy lực cá nhân ngược lại là một cái
gì đó thuộc về cá nhân và nó có thể tồn tại cùng với uy tín, danh tiếng và
giàu có hoặc nhờ chúng mà trở nên mạnh mẽ, nhưng uy lực cá nhân cũng
hoàn toàn có thể tồn tại độc lập không hề phụ thuộc vào những thứ đó.
Uy lực thu lượm được hoặc giả tạo là thứ uy lực phổ biến nhất. Chỉ cần,
ai đó được nhận một chức vụ nào đó, có một tài sản nào đó, một chức danh
nào đó, cũng đã tạo nên một vòng hào quang rực rỡ của các ảnh hưởng, cho
dù giá trị cá nhân của nó thấp bé chừng nào. Một người lính trong bộ quân
phục, một quan tòa trong bộ áo choàng màu đỏ luôn có một uy lực. Pascal đã
giải thích sự cần thiết của áo choàng và tóc giả của các quan tòa một cách rất
chính xác: không có chúng họ sẽ mất đi một phần rất lớn uy quyền. Kẻ theo
chủ nghĩa xã hội có tính cách dữ tợn nhất cũng giao động trước cái nhìn của
một vị lãnh chúa hoặc một bá tước, và để có thể lừa được một nhà buôn một
cách tùy thích thì chỉ cần quàng môt chức danh giống như thế là đủ
Uy lực, như tôi đã nói ở trên đây, được vận dụng bởi các cá nhân; người
ta có thể đặt uy lực bên cạnh cá nhân đó, là cái do các quan điểm, các tác
phẩm văn học hoặc do nghệ thuật v.v... tạo nên. Nó chỉ dựa trên sự lặp lại
được tích cóp. Do vì lịch sử, lịch sử văn học, và lịch sử nghệ thuật chỉ là sự
nhắc lại của cùng một đánh giá, mà không ai muốn kiểm chứng lại nó, thế
cho nên cuối cùng là ai cũng lặp đi lặp lại những điều mà họ đã từng học
trong nhà trường. Có những cái tên, những sự vật nhất định chẳng có ai dám
đả động đến chúng. Đối với một độc giả hiện đại thì thiên anh hùng ca của
Homer là một sự ngán ngẩm cực độ không có gì để bàn cãi thêm, nhưng thử
hỏi ai dám nói ra cái điều đó? Đền Parthenon trong trạng thái hiện nay chỉ là
một sự đổ nát chẳng có gì thú vị, nhưng nó có một uy lực đến nỗi khi ngắm
