những cái khác. Trong khi mọi quan điểm cũ của chúng ta lung lay và biến
mất, những trụ cột xưa của xã hội nối tiếp nhau sụp đổ, thì quyền lực của
đám đông là lực lượng duy nhất không gì có thể đe dọa được và uy quyền
của nó ngày càng phát triển không ngừng. Thời đại chúng ta đang bước vào
trên thực tế sẽ là thời đại của đám đông.
Trước đây non một thế kỷ, những động lực chủ yếu của các sự kiện nằm
ở trong chính sách ban hành của các nhà nước và trong sự tranh giành giữa
các lãnh chúa. Ý kiến của đám đông trong hầu hết các trường hợp đều chẳng
có giá trị gì. Ngày nay việc ban hành chính sách, nguyện vọng cá nhân của
các nhà lãnh đạo và sự tranh giành giữa họ chỉ còn có rất ít tác động. Tiếng
nói của người dân đã chiếm ưu thế. Nó quyết định sự hành xử của vua.
Trong tâm hồn của đám đông giờ đây số phận của dân chúng được định đoạt,
chứ không còn ở trong những hội nghị của các lãnh chúa nữa.
Sự bước chân vào đời sống chính trị của tầng lớp nhân dân, sự chuyển
biến không ngừng của họ thành tầng lớp lãnh đạo, là một trong những dấu
hiệu nổi bật nhất của thời kỳ chuyển tiếp của chúng ta. Bước đi này này
không được đánh dấu bởi quyền phổ thông đầu phiếu, là cái quyền một thời
gian dài có rất ít tác dụng và buổi đầu rất dễ bị lèo lái. Sự ra đời của quyền
lực đám đông bắt đầu trước hết từ sự lan truyền của những luồng tư tưởng
nào đó, chậm chạp chiếm cứ đầu óc mọi người, sau đó qua sự kết hợp dần
dần từng con người một để hiện thực hóa những quan điểm cho đến lúc này
vẫn còn là lý thuyết. Sự liên kết tạo điều kiện cho đám đông xây dựng nên
những ý tưởng xuất phát từ những quyền lợi của nó, tuy rằng chúng có thể
chưa đúng hẳn nhưng ít nhất cũng hoàn toàn có căn cứ và tạo điều kiện cho
họ ý thức được sức mạnh của mình. Họ lập nên những Syndicat, trong đó tất
cả những kẻ có quyền bị biến thành nô lệ, họ lập nên những chợ lao động
trong đó tất cả luật pháp kinh tế để giám sát điều kiện lao động và tiền lương
bị bỏ qua. Họ đuổi cổ những nghị viên không có tinh thần làm việc, thiếu
tính tự chủ ra khỏi nghị viện và hạ nhục những kẻ thường chỉ biết làm người
phát ngôn cho những ủy ban mà họ đã từng bầu ra.
Giờ đây những đòi hỏi của đám đông ngày một rõ rệt hơn và mục đích
của nó là lật đổ toàn bộ xã hội hiện hành, để đem vào thứ chủ nghĩa cộng sản
dốt nát, điều thông thường vẫn có trong tất cả các cộng đồng loài người thời
tiền sử. Giảm giờ làm, tịch thu hầm mỏ, đường sắt, xí nghiệp và ruộng đất,
