Thục, người Thục chống lại, chí vững tóc rủ, sáu quân rối loạn, quân mã
mặc giáp, thư từ qua lại, Phí Y bấy giờ làm tướng đầu, nắm việc lớn của
nước, vậy mà vẫn chơi cờ với Lai Mẫn, ý chẳng mảy may. Mẫn bảo riêng Y
rằng: ‘Ông tất uy hiếp được giặc vậy’. Nói lời sáng suốt mưu định ở trong,
vẻ mặt không lo lắng ở ngoài, Huống Trường Ninh
cho rằng đấy là
người quân tử lúc gặp việc vẫn lo sợ, chỉ bày mưu hay mới thành công. Vả
lại Thục là nước nhỏ bé, lại đang chống địch mạnh, vậy mà vẫn mưu tính,
chỉ đánh và giữ, sao lại có thừa ý kiêu căng, thản nhiên không lo lắng như
thế? Là vì người ấy có tính rộng rãi, không xét nét cái nhỏ nhặt, rút cuộc bị
kẻ hàng là Quách Tu
hại chết, há chẳng phải có điềm báo từ việc ấy mà
rước họa ấy ư”? Ngày trước ta nghe nói việc Trường Ninh xem xét Văn Vĩ,
ngày nay ta xem Nguyên Tốn làm trái ý của Lữ Hầu, hai việc ấy giống
nhau, cho nên cùng chép vào, có thể làm tấm gương răn bảo người đời sau,
mãi làm gương cho đời vậy.
Trước đây, trẻ con hát rằng: “Gia Cát Khác mặc áo cỏ tranh buộc đai câu
lạc, sao lại chọn đến ở gò Thành Tử”. Gò Thành Tử là tiếng lóng của gò
Thạch Tử vậy. Phía nam thành Kiến Nghiệp có một cái gò dài, tên là gò
Thạch Tử, táng vào đấy vậy. Đai câu lạc là đai cỏ có thiêu gắn, người đời
gọi là đai câu lạc. Quả nhiên Khác bị lấy cỏ tranh bọc thây và lấy đai cỏ
buộc eo rồi táng ở gò ấy.
《Ngô lục》 viết: Bấy giờ Khác năm mươi mốt tuổi.
Con cả của Khác là Xước, làm Kị Đô úy, vì giao kết với Lỗ Vương,
Quyền lệnh trao cho Khác, sai phải sửa lỗi, Khác bắt uống rượu độc chết.
Con giữa là Tủng, làm Trường thủy Hiệu úy. Con út là Kiến, làm Bộ binh
Hiệu úy. Nghe tin Khác bị giết, lấy xe chở mẹ mà chạy trốn. Tuấn sai Kị
đốc Lưu Thặng đuổi chém Tủng ở Bạch Đô. Kiến vượt được sông, muốn
chạy lên phía bắc vào nước Ngụy, đi được mấy chục dặm, bị quân đuổi bắt
được. Cháu ngoại của Khác là bọn Đô hương hầu Trương Chấn và Thị
trung Chu Ân đều bị giết ba họ.
Lúc trước, Tủng nhiều lần can ngăn Khác, Khác không nghe, thường lo
bị mắc vạ. Lúc chết, người quận Lâm Hoài là Tang Quân dâng biểu xin
