Thứ sử. Toản bèn kiêu ngạo, làm việc lỗi quên việc hay, phần nhiều gây
hại.
Anh hùng kí viết: “Toản lĩnh hết trong ngoài, trong bọn con em đang tuổi
đội mũ có kẻ tuấn tú bèn sai đến đất khốn khó, có người hỏi nguyên nhân,
đáp nói: ‘Nay để cho con em trong nhà đang tuổi đội mũ và bọn kẻ sĩ tài
giỏi được giàu có thì đều phải tự mình làm lấy công việc, không cần người
khác ban tặng vậy’. Những kẻ buông thả được yêu quý phần nhiều là những
kẻ yếu kém, như ba người bọn thầy bói số là Lưu Vĩ Đài, người bán lụa là
Lí Di Tử, nhà buôn là Lạc Hà Đương, cùng họ thề làm anh em, tự gọi mình
là Bá, gọi ba người là Trọng, Thúc, Quý, giàu có đều đến hàng ức tiền,
hoặc lấy con gái của họ mà gả cho con trai của mình, thường khen bọn
Khúc Chu, Quán Anh để thề”.
Tòng sự của Ngu là bọn Tiên Vu Phụ, Tề Chu, Kị Đô úy Tiên Vu Ngân
là người quận Ngư Dương đem quân của châu muốn trả thù Toản, lấy
người nước Yên là Diêm Nhu vốn có ân tín, cùng tôn Nhu làm Ô Hoàn Tư
mã. Nhu chiêu dụ người Ô Hoàn, người Tiên Ti, thu được mấy vạn người
Hồ, người Hán, đánh nhau với bộ tướng của Toản là Trâu Đan ở phía bắc
huyện Lộ, đại phá được, chém Đan. Viên Thiệu lại sai Cúc Nghĩa và con
của Ngu là Hòa đem quân cùng Phụ hợp đánh Toản. Quân Toản nhiều lần
thua, bèn chạy về huyện Dịch giữ chắc.
Anh hùng kí viết: “Trước đó có câu hát của bọn trẻ con rằng: ‘Cõi phía
nam nước Yên, vùng phía bắc nước Triệu, miền giữa không lớn bằng đá
mài, chỉ có ở giữa đó mới tránh loạn được’. Toản lấy quân ở huyện Dịch
mà chống đỡ, lại đắp thành giữ vững. Bộ tướng khác của Toản bị địch vây,
không cứu được. Nói với bộ tướng ấy rằng: ‘Cứu một người, khiến cho sau
này các tướng chỉ dựa vào quân cứu mà không gắng sức đánh; nay không
cứu chỗ ấy thì sau này các tướng sẽ ghi nhớ phải tự gắng sức’. Do đó lúc
Viên Thiệu bắt đầu đánh miền bắc, các trại ở đất miền nam của Toản tự lo
chống giữ không thể giữ vững, lại biết Toản sẽ không đến cứu, cho nên các
tướng có kẻ tự giết thuộc hạ của mình, hoặc có người bị quân Thiệu phá,
khiến cho quân Thiệu đánh thẳng đến cửa mình”. Thần là Tùng Chi cho
