[ CHÚ THÍCH ]
Tránh quan: tránh sự đuổi bắt của quan lại hoặc tránh làm quan ở
kinh sư mà xin đi làm quan ở nơi xa để tránh loạn họa.
Độ thuở nhỏ có tên là Báo: thuở nhỏ tên là Báo, sau đổi tên là Độ.
Chỗ này có vẻ khó hiểu.
Cử Hữu đạo: tiến cử người có đạo đức tốt lành ra làm quan.
Thuộc quốc: các nước nhỏ phụ thuộc quận Liêu Đông.
Đá mũ : phiến đá lớn nằm trên ba phiến đá nhỏ giống hình người đội
mũ.
Hai vị tổ của nhà Hán: Cao Tổ Lưu Bang lập nên nhà Tây Hán và
Quang Vũ Lưu Tú trung hưng lập nên nhà Đông Hán.
Ruộng tịch điền: là ruộng của Đế Vương hoặc vua chư hầu. Vào mùa
xuân đầu năm vua tự mình cày cấy để khuyến khích người dân chăm làm
nông.
Người Ô Hoàn của ba quận: người Ô Hoàn thuộc ba quận biên giới
phía đông bắc thời Hán, gồm quận Liêu Đông, quận Liêu Tây và quận Hữu
Bắc Bình.
Người yểm: người không còn khả năng sinh con.
Điền Nhiêu rời nước Tề, Nhạc Nghị bỏ nước Triệu: Điền Nhiêu là
một người tài giỏi của nước Lỗ thời Xuân thu, không được Lỗ Ai Công
dùng, bèn bỏ sang nước Yên làm đến Tướng quốc nắm triều chính, giúp
nước Yên giàu có yên bình. Nhạc Nghị của nước Triệu thời Chiến quốc,
giỏi dùng binh. Triệu Cũ Linh Vương gặp nạn, bỏ sang nước Yên, cùng
quân các nước Triệu, Sở, Hàn, Ngụy, Yên đánh bại quân Tề, nổi tiếng khắp
chư hầu.
Đất Hà, đất Lạc: vùng đất ven sông Hoàng Hà và sông Lạc là trung
tâm của Trung Quốc
Ngoảnh mặt về phía nam xưng thần: Đế Vương Trung Quốc thời xưa
lúc lên triều đình bàn bạc cùng bầy tôi đều ngồi ngoảng mặt về phía nam.
