Chư tướng cho rằng quân kỵ của địch quá nhiều, chẳng bằng quay về bảo
vệ doanh trại. Tuân Du nói: “Đấy là để nhử địch, sao lại bỏ đi!” Tướng kỵ
binh của Thiệu là Văn Xú và Lưu Bị dẫn năm sáu nghìn quân kỵ trước sau
ào tới. Chư tướng lại bẩm: “Hãy lên ngựa thôi.” Công nói: “Chưa cần.” Lát
sau, kỵ binh kéo đến khá đông, chúng tranh nhau chạy tới chỗ các xe truy
trọng. Công nói: “Lên ngựa được rồi.” Chúng mới cùng lên ngựa. Bấy giờ
quân kỵ của Công chẳng đến sáu trăm, xông thẳng vào đám địch mà đánh,
phá tan địch, chém chết Xú. Lương-Xú đều là danh tướng của Thiệu, hai
phen giao chiến, đều bị giết, quân Thiệu chấn động. Công kéo quân về
Quan Độ. Thiệu tiến lê giữ Dương Vũ. Quan Vũ bỏ trốn theo Lưu Bị.
Tháng tám, Thiệu lập ba doanh trại ở phía trước, đắp gò đất làm nơi
đóng binh lâu dài, đông tây kéo dài mấy chục dặm. Công cũng chia binh
lập quân doanh đối địch, cùng giao chiến gặp bất lợi.
Hán Tấn xuân thu của Vũ Tạc Xỉ
chép: Hứa Du khuyên Thiệu rằng:
“Công không nên cùng với Tháo giao tranh vội. Hãy kíp chia binh để cầm
chân họ, rồi theo lối khác đến nghênh đón Thiên tử, thì việc gây dựng cơ đồ
sẽ xong vậy.” Thiệu không nghe, nói: “Ta đang muốn tiến quân vây hãm
chúng.” Du giận.
Bấy giờ quân của Công chẳng đầy một vạn, bị thương đến hai ba phần
mười.
Thần Tùng Chi cho rằng Nguỵ Vũ lúc mới khởi binh, đã có năm ngàn
quân, từ đấy về sau bách chiến bách thắng, số mất mát chỉ hai ba phần
mười mà thôi. Chỉ một lần phá giặc khăn vàng, quân lính thu hàng hơn ba
chục vạn, ngoài ra còn thôn tính đất đai, chẳng thể kể hết được; dẫu chinh
chiến bị tổn thương, không thể nói ít ỏi như thế được. Sao có thể lập quân
doanh chống giữ nhau, bẻ gãy mũi nhọn của địch mà quyết chiến. Bản kỷ
nói rằng: “Quân Thiệu hơn chục vạn, đóng doanh trại đông tây kéo dài
mấy chục dặm.” Nguỵ Thái Tổ dẫu có tài biến trá khôn lường, mưu lược ở
đời chẳng ai hơn được, mà chỉ có mấy nghìn binh, thì kháng cự làm sao
đây? Nói về lý lẽ, thiết nghĩ là chẳng đúng. Thiệu đóng quân kéo dài mấy
chục dặm, Công có thể chia doanh trại đối địch, thế thì binh kia chẳng thể
