TRUYỆN ĐỖ QUỲ
Đỗ Quỳ tự Công Lương, người quận Hà Nam. Vì biết âm nhạc nên được
làm Nhã nhạc lang
. Năm Trung Bình thứ năm
Châu, quận, quan Tư đồ bỏ lễ, lại vì thời loạn nên tránh đến Kinh Châu.
Kinh Châu Mục là Lưu Biểu sai Quỳ cùng Mạnh Diệu giúp vua Hán làm
nhã nhạc
, nhạc làm xong, Biểu muốn đặt ở sân đình tấu xem, Quỳ can
nói: “Nay Tướng quân không có lệnh làm nhạc giúp Thiên tử mà đem ra
bày ra ở sân đình, chẳng phải không nên sao”! Biểu nghe lời này mà dừng
lại. Sau con Biểu là Tông hàng Thái Tổ, Thái Tổ lấy Quỳ làm Quân mưu
Tế tửu, tham dự việc của quan Thái nhạc lệnh
, nhân đó sai làm ra nhã
nhạc.
Quỳ giỏi chung luật
, sáng suốt hơn người, tám âm tơ tre
, không gì
không giỏi, chỉ có múa hát không giỏi lắm. Bấy giờ Tán lang Đặng Tĩnh, Y
Tề giỏi ngâm nhã nhạc, thầy hát là Y Hồ hát được khúc hát lúc cúng tế tông
miếu, thầy múa là Phùng Túc, Phục Dưỡng hiểu biết các điệu múa thời
trước, Quỳ tổng hợp các tinh hoa, xét sâu các sách, chọn lấy các việc cũ,
giảng dạy học tập, làm đủ các nhạc khí
, soạn lại âm nhạc thời trước, đều
bắt đầu từ Quỳ vậy.
Giữa năm Hoàng Sơ, làm Thái nhạc lệnh, Hiệp luật Đô úy
. Thợ đúc
chuông thời Hán là Sài Ngọc có tài khéo léo, đều chế tạo nhiều đồ trong
các loại nhạc khí, cũng là người tôn quý được biết tên tuổi. Quỳ sai Ngọc
đúc chuông đồng, tiếng trong và đục của tiếng chuông đều không đúng
phép tắc, nhiều lần phải hủy đi làm lại. Ngọc rất chán ghét, nói là Quỳ chỉ
theo ý riêng, có vẻ chống đối Quỳ. Quỳ, Ngọc bèn cùng nhau bảo với Thái
Tổ, Thái Tổ lấy chuông mà Ngọc đúc ra thử, tiếng vang lẫn lộn, bèn biết
Quỳ là đúng mà Ngọc là xằng vậy, do đó giáng tội cho Ngọc và các con,
đều sai làm người nuôi ngựa. Văn Đế yêu đãi Ngọc, lại từng sai Quỳ cùng
bọn Tả Nguyên thổi sáo gảy đàn trong lúc tiếp tân khách, Quỳ có vẻ khó
chịu, do đó ý Đế không vui. Sau nhân có việc khác mà ép buộc Quỳ, sai
