thật đã tỏ ra rồi, có đức hành như Nhan Uyên
chọn, là người khéo bàn chuyện đúng sai, lời nói như Tể Ngã, Tử Cống
vậy. Người vì được việc mà dùng, giỏi chính trị như Nhiễm Hữu, Quý
Lộ
, giỏi văn học như Tử Du, Tử Hạ
vậy. Dẫu là thánh nhân biết rõ
muôn vật, nếu có chỗ dùng, tất phải thử trước. Do đó lấy việc chính trị để
thử Nhiễm Hữu, Quý Lộ, lấy việc văn học để thử Tử Du, Tử Hạ vậy. Bọn Tử
Du, Tử Hạ còn phải thế, huống chi là người từ họ về sau! Sao vậy? Đạo lí
treo lửng, không thể dùng lời mà nói hết. cốt ở việc làm thôi, nói thì khó rõ
mà thử làm thì dễ biết vậy. Như cái mà họ Mã muốn làm đều là những vật
tinh xảo của nhà nước, đồ cốt yếu của quân sĩ vậy. Hao phí gỗ mười
trượng, làm mệt sức của hai người, không cần nhiều buổi mà biết được
đúng sai. Như việc hỏi vặn việc dễ làm và dùng lời khinh rẻ để châm chọc
tài lạ của người khác, đấy cũng như việc tự cho mình đã biết gánh vác việc
thiên hạ, không đổi đạo lí của mình để ngồi trên muôn vật khó hiểu hết, do
đó mà tự vứt bỏ vậy. Cái mà họ Mã làm, dựa theo sự biến ảo mà làm nên,
vậy thì lời nói lúc trước đều là không đúng. Lời ấy không đúng mà không
dùng người ấy, đấy là cái khéo léo trên đời không có chỗ được dùng vậy.
Người cùng được yêu thì ghen ghét nhau, người cùng làm việc thì làm hại
nhau, người trong cuộc không tránh khỏi được. Cho nên quân tử không
dùng người để hại người, tất lấy việc thử xét làm cân đo; nếu bỏ cân đo mà
không dùng thì đấy là ngọc đẹp bị gièm vu là đá xấu, đấy là nguyên nhân
Kinh Hòa ôm ngọc mà khóc
vậy’. Do đó An Hương Hầu hiểu ra, rồi nói
với Vũ An Hầu, Vũ An Hầu coi thường tiên sinh, không dùng thử. Đấy là
việc dễ thử, lại nữa tiếng tăm khéo léo của họ Mã đã có rồi, mà vẫn coi
thường không xét, huống chi là cái tài sâu xa, viên ngọc không tên đây?
Vậy thì để quân tử đời sau soi xét thôi! Cái khéo léo của Mã tiên sinh, dẫu
Công Du Ban, Mặc Địch, Vương Nhĩ
thời xưa, Trương Bình Tử
Hán gần đây cũng không hơn được vậy. Công Du Ban, Mặc Địch đều được
dùng ở thời trước, lại có ích cho đời. Bình Tử dẫu là Thị trung, Mã Tiên
sinh dẫu là quan Cấp sự trung, nhưng đều không được làm Công quan, sự
khéo léo không được giúp ích cho đời. Dùng người không đúng với cái tài
