tưởng không phải là mẹ khi bám vào Jean-Louis. Có thể đó là một người lạ
nhưng cũng có thể là máu thịt của họ. Bọn họ yêu mến nó quá mức và tranh
giành nó với sự điên cuồng. Và nhất là bọn họ cả hai đi đến ghét nhau bằng
một sự oán hận chết người. Tư cách và cách nuôi dạy khác nhau nhưng
buộc phải sống bên cạnh nhau vì không một người nào muốn từ bở lợi ích
của tình mẫu tử có thể, bọn họ sống như kẻ thù mà không có gì giải toả
được.
Tôi lớn lên trong sự hận thù ấy và người này hoặc người kia đều dùng
mối hận thù để dạy dỗ tôi. Nếu trái tim con trẻ của tôi, háo hức sự dịu dàng,
đưa tôi đến một trong hai người thì người kia gieo vào tôi sự khinh bỉ và sự
ghê tởm. Trong cái lâu đài nhỏ mà bọn họ mua lúc người thày thuốc chết và
dựng lên hai bên sườn hai cung nhà, tôi đã là tên đao phủ không tự nguyện
và là nạn nhân mỗi ngày của bọn họ. Tuổi thơ bị tra tấn, tuổi thiếu niên kinh
hoàng, tôi không tin là có ai đau khổ hơn tôi.
- Cần phải rời bỏ bọn họ ! - Hortense không cười nữa, kêu lên.
- Người ta không từ bỏ mẹ mình - Anh ta nói- một trong hai người
phụ nữ ấy là mẹ tôi. Và nếu người ta không bỏ con trai của mình vì mỗi
người trong họ tưởng rằng tôi là con trai của bà. Chúng tôi bị dính chặt cả
ba lại với nhau như là những người tù khổ sai bị dính chặt bởi nỗi đau, bởi
đồng cảm, bởi nghi ngờ, bởi hy vọng và cả bởi sự thật có thể bung ra một
ngày. Và chúng tôi hãy còn đây, tất cả ba người để chửi bới nhau, để trách
móc nhau về cuộc sống bị mất mát của mình, ôi ! Địa ngục nào thế ! Làm
sao trốn thoát ? Nhiều lần tôi đã mưu toan... Vô ích. Các mối liên hệ bị đứt
rồi nối lại. Mùa hè này nữa, trong đà tình yêu của tôi với Geneviève, tôi
muốn vượt qua và tôi cố gắng thuyết phục hai người đàn bà mà tôi gọi là
mẹ. Rồi thì... rồi thì mối hận thù tức thời của họ đã chống lại hôn thê của
tôi... chống lại người xa lạ mà tôi áp đặt cho họ... Tôi nhượng bộ...
Geneviève làm gì ở đây, giữa bà Ornival và bà Vaubois ? Tôi có quyền hy
sinh cô ta không ?
Jean-Louis từ từ sôi động lên, tuyên bố các lời ấy với một giọng
cương quyết, như là anh ta muốn người ta gán thái độ của anh cho những lý
lẽ của lương tâm và cho tình cảm nghĩa vụ của anh. Trong thực tế, Rénine
và Hortense nhận thấy đó là một con người ươn hèn, không có khả năng tác
động trở lại để chống một hoàn cảnh vô lý anh ta đã chịu đau đớn từ tuổi
thơ và áp đặt lên anh ta như là không thể sửa chữa được. Anh ta chịu đựng
