Jean-Louis phản ứng lại.
- Tôi yêu cầu ông tin, thưa ông, là tôi không nói một từ không đúng
sự thật.
- Tôi lý giải không tốt - Rénine rất dịu dàng nói lại - Đúng là ông đã
không nói một chữ nào không phù hợp với điều mà ông tin là sự thật chính
xác. Nhưng sự thật ấy là không đúng, không thể là điều mà ông tin.
Người đàn ông trẻ khoanh cánh tay.
- Có nhiều điều may mắn, dù thế nào đi nữa, thưa ông, tôi biết rõ sự
thật hơn ông.
- Tại sao lại hơn ? Điều đã trải qua trong đêm bi kịch ấy chắc rằng
ông biết được nó từ một người thứ hai. Ông không có bất cứ một chứng cớ
nào. Bà Ornival và bà Vaubois, cũng không nốt.
- Không một chứng cớ về cái gì ?- Jean mất kiên nhẫn kêu lên.
- Không một chứng cớ về sự lẫn lộn đã xảy ra.
- Làm sao ! Nhưng đó là một sự chắc chắn tuyệt đối ! Cả hai đứa trẻ
đều đặt trong cùng một nôi mà không có bất cứ một dấu hiệu nào phân biệt
đứa này với đứa khác. Người hộ sinh không thể biết...
- Chí ít - Rénine ngắt lời - đó là lời giải thích mà cô ta đưa ra.
- Ông nói gì vậy ? Lời giải thích cô ta đưa ra ? Nhưng đó là lời buộc
tội người đàn bà ấy.
- Tôi không buộc tội bà ta.
- Nhưng có, ông buộc tội bà ấy nói dối - Nói dối sao ? Và tại sao ? Bà
ta không có bất cứ một lợi lộc nào và nước mắt của bà, sự thất vọng của
bà... bao nhiêu là chứng cớ khẳng định lòng tốt của bà ta. Vì rằng, cuối
cùng, hai người mẹ còn đó... bọn họ thấy bà ấy khóc... bọn họ hỏi bà... và
rồi, tôi nhắc lại, thì lợi lộc gì ?...
Jean-Louis bị xúc động mạnh. Bên cạnh ông ta, bà Ornival và bà
Vaubois, cố nhiên, nghe ở cửa và lén lút đi vào, nói với thái độ sửng sốt:
- Không... không... không thể thế... Từ đó đến nay chúng tôi đã hỏi bà
ta trăm lần. Tai sao bà ta nói dối ?
- Hãy nói đi ! hãy nói đi, thưa ông ? Jean-Louis ra lệnh – Ông hãy giải
thích cho chúng tôi. Ông hãy nói cho chúng tôi những lý do mà ông tìm
cách đặt nó thành nghi ngờ một sự thật chắc chắn ?
- Bởi vì sự thật ấy không thể chấp nhận được. Rénenie tuyên bố - Ông
cao giọng nói và đến lượt mình, ông sôi nổi đến mức nhấn mạnh câu nói
