nói: Ta mười lăm tuổi để chí vào việc học, ba mươi tuổi thì lập nên,
bốn mươi tuổi thì không nghi hoặc gì, năm mươi tuổi thì biết mệnh
trời...
Khoảnh: đơn vị đo diện tích điền địa của Trung Quốc xưa,
tương đương 100 mẫu.
Vương Khuông ở đây chỉ thủ lĩnh quân khởi nghĩa Lục Lâm
trong thời gian giữa Tây Hán và Đông Hán, đã có công giữ thành
trong trận chiến Côn Dương, không phải là Vương Khuông đã nói đến
trong những chương trước.
Minh phủ: Cách gọi tôn xưng với quan Quận thú đời Hán.
Lý Hiền đời Đường chú thích Hậu Hán thư - Trương Trạm truyện viết:
Nơi ở của Quận thú gọi là “Phủ”. Còn “Minh” là cách nói tôn xưng.
Chỉ lộc vi mã: Chỉ vào hươu nói là ngựa. Theo Sử ký - Tần
Thủy Hoàng bản kỷ, Triệu Cao định làm loạn, sợ quần thần không
nghe, mới thử xem có ai dám phản đối mình không. Ông ta bèn đem
dâng một con hươu lên Tần Nhị Thế và nói: “Đây là con ngựa!” Nhị
Thế cười bảo: “Thừa tướng lầm ư? Lại bảo hươu là ngựa.” Bèn hỏi tả
hữu, tả hữu hoặc im lặng, hoặc nói là ngựa theo ý Triệu Cao. Còn kẻ
nào nói đó là hươu thì Cao ngầm mà trừ đi. Ở đây ý nói là Tào Tháo
nói giả vờ để thử thăm dò.
Tiệc Hồng Môn. Theo Sử ký, truyện Hạng Vũ bản kỷ, năm
206 TCN, Hạng Vũ dẫn đại quân vào ải đóng ở Hồng Môn (nay ở phía
đông bắc Lâm Đồng, Thiểm Tây), chuẩn bị để diệt Lưu Bang. Nhờ
thúc phụ của Hạng Vũ là Hạng Bá điều đình, Lưu Bang đích thân đến
Hồng Môn bái yết Hạng Vũ. Hạng Vũ bày tiệc tiếp đãi, mưu sĩ Phạm
Tăng mệnh cho Hạng Trang múa kiếm làm vui, lựa cơ giết Lưu Bang.
Hạng Bá biết vậy cũng rút kiếm ra múa để bảo vệ Lưu Bang, nên Lưu
Bang thoát được. Ở đây chỉ yến tiệc nhằm làm hại khách mời.
Âu Dương Hấp tự Chính Tư, nhà chính trị thời Đông Hán.
Thời Vương Mãng làm chức Trường Xã tể, sau theo Canh Thủy đế
Lưu Huyền làm chức Nguyên Vũ lệnh, sau khi nhà Đông Hán được
